7

teraria eruditorumque omnium plaufu excepta. En iterùm prodit, plurium infuper foliorum additamento, boc eft Supremo Authoris auctario locu. pletata. Et licet, quantum ex bonorum omnium defiderio, & expectatione coniicere fas eft, non abSimilem in hac quoq; fecunda editione fortunam, eidem ominari valeam; gratiorem tamen multo, atque acceptiorem omnibus futuram arbitratus fum, Si nativo Splendori, Nominis quoque tui clarissi mum jubar adiicerem. Nam librum quidem abundè commendabit materia eruditionis omnigena thefauris ditiffima: Sed nemo tamen unus eft, qui ubi Nomen tuum in ejufdem fronte infcriptum conSpexerit, non fentiat indiclam fibi venerationis, & commendationis fuaviffimam neceffitatem. Non eft hic locus, aut animus nobiliffima Domus tuæ atria intrare, reclufifque armariis, ceras veteres majorum tuorum imagines contemplari. Nam fi tot præclariffimos Heroas, & bello, & pace conf picuos, nec profana folum, aut patria, fed facra

etiam

!

etiam, atq; Romana purpura radiantes recenfere vellem, id profectò foret, Geographiæ noftræ, inte gram ab ætate longè antiquiffima, bonorum etiam atque virtutum Cronologiam adiicere. Te unum nominare fatis eft, qui nempe virtutibus tuis, tan tum lucis, ac dignitatis ad veterem majorum glo riam addidifti ; atque ita cum Veneta prudentia, Romani Juris fcientiam conjunxifti, ut Senatus Sapientifsimi destinatione, & mox juditio, quod falli non poteft, PONTIFICIS BEATISSIMI, illi Rota Auditor datus es, quæ majores controverfias, ac veluti fuprema Chriftiani Orbis Fata verfare confuevit. Qua dignitate, tanta fedulitatis, peritiæ, fidei, atque integritatis fama defungeris, ut non admirationem modo, fed amo rem etiam omnium elicias, atque totius Aulæ vota, ad majores, qui reftant honorum gradus tibi depofcendos accendas. Cum kis noftras etiam preces conjungimus: fed illud interea enixè petimus, ut quam benignitatem in literas omnes. ac lite4 ratos

ratos effundis, laboribus etiam noftris impertias, aufis faveas, obfequium boni confulas, iterumq; ad patrocini..m tuum confugere, Nomenque compelare permittas. Vale.

Patavii die XXX, Junii M. DC. XCVI,

M. ANTO

+

I

1

MICHAELIS ANTONII

BAUDRAND

DE PRINCIPIIS GEOGRAPHIE.

E Geographia, fufius fcribentes ordine litterarum, quædam nobis præmittenda videntur principia, maxime ad perfectam hujus fcientia notitiam neceffariam.

Geographia, Græca eft dictio, quæ ex duobus conftat vocibus, nempe ex Gea, quæ Græcis terram fignificat, & grapho, quæ fcrbo, five defcribo fonat: itaque nomen hoc Geographie nihil aliud fignificat, quam terræ defcriptionem, & fic definitur à Ptolemæo Lib. I. Geographicæ enarrationis cap. I. Geographia eft imitatio picture exhibentis partem illam omnem terræ, quæ detecta eft, cum iis, quæ ad generalem ejus notitiam fpectant. Advertendum tamen eft, terram hic non debere accipi fub propria ac ftricta fua fignificatione, fcilicet ut unum ex quatuor elementis, fed pro terra hic intelligendus eft globus terræ & aquæ fimul, quem communiter mundum five terram univerfalem vocamus, quæ fcilicet ab hominibus habitatur. Et itaque Geographia juxta nominis derivationem, illa ars five facultas, quæ defcribit mundum, vel majorem partionem eorum, quæ in eo funt, veluti provincias, urbes, oppida, maria, lacus, flumina, montes, promontoria,

infulas,

infulas, & alias partes principales ipfius mundi, ftudendo ut hæc omnia delineata : fint fecundum habitudinem ac pofitionem quam ad invicem habent.

Differt autem Geographia à Cofmographia, ut pars à toto, cum hæc fit defcriptio totius univerfi, feu mundi tam elementaris, quam ætherei; differt etiam Geographia à Chorographia, ut totum à parte, cum hæc fit regionis alicujus particularis defcriptio; & hujus pars iterum eft Topographia, quæ eft loci alicujus particularis defcriptio, Geographia autem defcribit fitum folius terræ, five Globi terraquei, hunc verò globum variè Geographi in partes diftinguunt, de quibus infra

Quantum Geographia fit utilis, ac neceffaria nemo eft, qui ignoret, quoniam nul la eft facultas cui hæc magno ornamento non fit, & cui auxilium non ferat maximum, præfertim Hiftoria; fed qui primis hujus fcientiæ fundamenta jecerint non eft facile ftatuerc, maxime eum multorum Geographorum fcripta cum nominibus auctorum interierint, plures nominantur à Strabone viri eruditi. Nos autem ad fines hujus operis recenfemus præcipuos Geographos tam antiquos quam recentiores, qui de ea fufius fcripfere.

Nunc verò tantifper agendum eft de vocibus, & de menfuris Geographicis quoniam carum in hoc opere frequentiffimus eft ufus, & primum de voci bus.

Vocum Geographicatum aliæ ad terram duntaxat pertinent, aliæ ad aquas tanalię funt aquis, & terræ communes.

tum,

Regio, Terræ pars eft, quæ à Principe regitur.

Regnum dicitur tam regio ipfa Regi fubjecta, quam ipfe dominatus.

Provincia, Regio, quæ jus provinciæ accepit, & nunc fepius pro parte Ro gni.

Satrapia, vox fuit Perfica, quæ provinciam fonar.

Nomus, Præfectura in Egypto, fic dicta fuit, quod fingula fuas haberet le

gcs.

Diœcefes, recte refpondet divifioni Francicæ Balliviatus, vulgò des Baillages, in recenti Geographia fumitur pro Epifcoporum jurisdictione.

fed

Territorium, five ager, univerfitas agrorum intra fines cujufque urbis confti

tuta.

Mare, dicitur congregatio multarum aquarum & Oceano conjunctum eft, fumitque diverfa nomina à diverfis terræ partibus ipfi contiguis.

a

Oceanus eft mare magnum, feu ingens illud pelagus, quod univerfam Terram circumambit; haber verò diverfa nomina à diverfis mundi partibus, & regionibus, quas alluit.

Littus, eft maris ora, five illa terræ pars, quæ ab aquis marinis tangitur. Sinus, eft aqua maris fe in terras infinuans ad finus fimilitudinem, quod quafi brachiis mare recipit, ac complectitur.

Fretum, eft maris brachium inter duas terras, fic ab undarum fremitu voca

tum.

Aftuarium, ubi fe æftus maris infinuat.

Infula, Terræ pars, quæ undique mari, aut aquis alluitur.

Peninfula, vocatur quafi pene infula, quæ non ab omni parte à mari circumdatur, fed jugo aliquo feu brachio continenti five terræ folidæ annectitur: Græci autem hanc Cherfonefum vocant.

Ifthmus, eft arcta terra inter duo maria, qua peninsula jungitur continenti. Continens, dicitur omnis terra folida five firma, quæ nec infula, nec peninfu la, nec ifthmus eft, fed tota fibi conftat, & cohæret.

Portus, eft locus maris conclufus, ubi naves funt omninò fecuræ. Promontorium, dicitur mons, quod confpicua altitudine in mare prominet.

Urbs

i