Imágenes de páginas
PDF
EPUB

patria fuit Leonis X. Clementis VII. Leonis XI. & Urbani VIII. Summorum Pontificum, & in ea obiere Summi Pontifices Victus II. anno 1057. & Stephanus X.anno 1058. & ex ea oriundus fuit etiam Clemers VIII. FLUVIUS S. LAURENTII le fleuvo de Saint Laurent. fluvius maximus Americę feptentrionalis, qui aliter dicitur Canada fluvius à regione adjacente, extenditur per novam Franciam, oriturque verfus lacum Hu. ronum, & confinia Florida regionis, deinde per lacus Ericum, & Ontarium five Frontenaci fluens, hinc in ortum æftivum tendit, ficque novam Franciam bifariam fecans per lacus S. Francifci, & S. Ludovici labitur, poftea auctus verfus Arctos fluviis Francorum, Pratorum, & Monium, uti Trifluvio, & æftuarium efficiens, Quibecum urbem primariam regionis rigat, receptoq; Saguenço, & alliis, centum circiter leucis infra, latif fimo a ftuario in finum S. Laurentii fe exonerat prope Anticoftam infulam, ficque ejus curfus eft 800. leucarum ad minus; & de eo pluribus fcripfit Abbas Galinçus quiilias oras exacte luftravit à paucis annis; & notandum quod in hoc fluvio funt aliquot faltus feu Cataractæ à quibus ejus Navigatio fupra Montis Regalis infulam lintribus omninò impoffibilis efficitur, naves vero Europee Quebecum ufque perveniunt, fed navigial bellica ad Tadufiacum fiunt perfæpe.

FRANCI populi fuere Germanię Procopio, Ammiano, Eutropio, Vopifco, & aliis, omnium quot Germania tulit nobiliffimi, longe lateque in exteras re. giones trans Rhenum, Danubium extenfi, fub ipfis comprehendebantur Angrivarit, Anfivarii, Bructeri, Chamavi, Chafluarii five Artuarii, Chatti fca Catti, Chauci, Cherusci, Dulgibini, Salii, Sicambri`, ideft Tercieri; & Utipetes feu Ufipii, & Frifii atque Tubantes populi Germanię, tefte Philippo Cluverio libro 3.cap. 20. qui omnes cum cortinua cum Romanis bella geffillent, nunc victores, nunc victi, veritique ne, toti in Romanorum fervitutem venirent, facta confpiratione, in unum fœdus, & belli focietatem pro inlita gentis libertate convenerunt, novumque fibi conftituere nomen, quo in pofterum dicti funt Franci, haud dubie à libertatis figno (quod FranKon liberum gentis lingua hominem fonat) qui fub hoc nomi e acerrima bella adverfus Romanos geffere, & primum innotefcere cæpe. runt Valeriano, & Galieno Imperatore, circa annum Chrifti 223. ideo nec eorum fit mentio apud Tacitum, Plinium, Strabonem, & Ptolomneum fed ex his, quos diximus populis conflatam eflè hanc belli focieta tem, evincunt prifci authores, nam Şıcambros Claudianus, & Sidonius Apollinaris, aliique Francos toties compellant, Bruceros Sulpitius, Alexander, Nazarius, & Eumerius in Panegyricis, Chaucos, & Cherufcos Claudianus, Chamavos Aufonius, Cottos Sulpitius, Alexander, Artuarios Marcellinus, Frifios Panegyricus Conftantino magno dictus, Salios Marcellinus denuò, & Zofimus aliique Scriptores inter Scriptores numerant. Hinc ipforum regio dicta fuit Francia verfus tempus Conftantini magni, Imperio Romano jam cadente, & ejus fidem faciunt cum tabula itineraria circa annum 430 confcripta, cujus meminit Cluverius, in qua ad Rheni ripam leguntur hi populi Chauci, Ampfivarii, Cheru. fci, Chamavi, qui & Franci, & fequitur in eadem ripa magnis litteris fcriptum.

FRANCIA, tum numus aureus Conftantini magni, cum hac infcriptione, Gaudium Romanorum, & infra Francia, atque etiam vetus infcriptio à Ruperto dete &a, que Divitenfe munimentum ex adverfa Coloniæ Agrippinæ ripa à Conftantino magno in terra Francorum ftructum exhibet, ubi verò hæc Francia requirenda fit, docent nos res geftæ ejufden Conftantini magni, & pans ab eo Cafare apud Ubios Rheno inftratus, per quem exercitus tradu&tus in Francos, quorum fedes erant inter Rhenum fluvium ad occafum, Vifurgium, & Albim ad ortum, Oceanum Germanicum ad feptentrionem, & ad meridiem Loganum fluvium verfus Almeannos, quibus fuere contermini, ut pluribus fcribit Cluverius,

cum Marquardo Frehero, quapropter Sidonius Apolli naris Franciæ regionis flumina perfcribens Vahalim, Vi drum, Vifurgim, atque Albim introducit, ac Vahalim quidem, quod ea tempeftate Franci Sali Rhenum tranf greffi illas Batavia, Belgiceque oras invaferint, ficque nihil certius fuifle Germanie inferioris populos, in ca potiffimum regione qua Weftphalie nomen obtinet, atque i Franci rurfum duplices, alij abfoluta voce Tranfr henani, alii cum additamento vocis fali, idemque Tranfrhenanis, quibus faliorum nomen adhæfit inditur quod Sale feu Ifalę fluminis in Weftphalia orti incolę fue rint, qui deinde divifi etiam fuere in Cifrhenanos, & Tranfihenano, & hæc igitur antiqua, & vera Francia hæc Francorum gens omnium totius Germaniæ nationú florentiffima, que cum diu,multumque, ac variis modis Galliam depopulata effet, tandem maxima fui parte in ea confedit, unde ea primum Gallię pars Francia dicta, quæ hodie vulgò vocatur, la France, verfus fequanam, mox verò alys Galliæ gentibus tam prifcis indigenis, qua nuper ingreffis Burgundioribus, ac Gothis debellatis,tota illa pars Europę omnium nobiliffima in idem Franciæ nomen tranfivit, & de his pluribus hilippus Cluverius in Germania antiqua.

FRANCIA, omnis hinc olim quadripartito traditur, prima Francia Tranfrhenana, eaque antiquiffima inter Rhenum. Vifurgim, & albim fluvios, de qua fupra. Secunda Francia Gallica minor, complexam totam fere Germaniam fecundam, maximamque utriufque Gallig Belgicę partem, quę primis Francorum regum armis fuperato Rhenu limite, parta Regni fedes, ex quo Regni Francici fedes Difpargo Cameracum provecta eft. Tertia Francia Gallica major, postquam feliciore armorum fucceflu, interior quoque Gallia à Clodovco Rege adie&a, Regnique fedes à Francis Parifiis collocata fuit, ceptumque regnum Francicum in Neuftriam, & Australi◄ am, in occiduam videlicet, & orientalem Franciam dividi. Quarta Francia nova, feu orientalis Germania que novo armorum, & fortung curfu, debellatis Alemannis, acceffit ad Auftrafiæ regnum, in eaque Franco nia, quæ ab his victoribus Francis nomen retinet, tantum abeft, ut Franconia prima Francorum fedes fingi poffit, & de his, uti & de Francis populis, pluribus & doctiffime differuitCelliffimus Princeps Ferdinandus Furftembergius Epifcopus Paderbornenfis & Monafterientis, de re litteraria optime meritus, in fuis monumentis Paderbornenfibus ex hiftoria Romana, Francica, & Sa. xonica erutis.

FRANCIA, olim Gallia, vulgò la France incolis, the France Anglis, la Francia Hifpanis, & Italis, la Franza Siculis, Francam Lufitanis, Franckreich Germa nis, Uraneryck Belgis, Francia, & Francuskaziemia Polonis, Frankistan Asiaticisdicta, cujus Incolę Franci, Regnum eft Europa potentiffimum fub propriis regibus ab anno 425. & ita celebre, etiam tempore Regum primę ftirpis, ut cum S. Gregorius Magnus Pontifex Maxi. mus fcripfit adChildebertum Francorum Regem his utus eft verbis; Quanto ceteros homines regia dignitas antecellit, tanto ceterarum gentium regnaregni veftri profectò culmen excellit &c. ut videre eft lib. 5. ejus operum; & fub hac prima ftirpe comple&cbatur Francia etiam magnam partem Germaniæ, tuncque in ipfa erant Regna Parifienfe, Sveffionenfe, Aureianenfe, & Metenfe, five Auftrafię, itemque Regna Burgundiæ, A Aquitanie, & Britanniæ minoris, quæ omnia poftea in unum coalverunt; & fub fecunda ftirpe Regum Francicum Imperium continebat Germaniam totam cum Belgio, Helvetia, Pannonia tota, Moefia fuperiori, maxima parte Italiæ, ubi Regnum Longobardorum, & parte Hilpaniæ Tarraconenfis; fed lapfu temporis hæ regiones à Francia recefferunt.

FRANCIA, extenditur in longum, ad 260. leucas Francicas ab extrema Armorica ad occafum, ufque ad oftium fluvij ad ortum; Ejus verò latitudo eft 230.Icucarum fimilium à feptentrione in meridiem, nempe ad ora occanı Germanici prope Dunquercă, ufque ad mon

tes

[ocr errors][merged small][ocr errors]

Delphinatus, le Dauphinè

tes Pyrenæos in ipfo limite Hifpaniæ, & Catalonia
Principatus, & hujus regni termini funt ab occidente O-
ceanus Aquitanicus & finus magnus Francicus, à meridie
montes Pyrenæi, quibus ab Hifpania feparatur per 80.
leucas, & mare mediterraneum; a feptentrione mare
Britannicum, fretum Gallicum, minuta pars Oceani
Germanici, & Belgium Hifpanum ; ab oriente verò
Germania, Helvetia, & Italia, à qua Alpibus dividi-
tur; ficque complectitur in fe maximam partem Galliæ
antique, nempe Galliam Aquitanicam totam, uti om-
nem Galliam celticam, exceptis Helvetijs, Galliam
Narbonenfem, excepta Sabaudia tantum, & maximam
partem Gailiæ Belgica.

FRANCIA, dividitur etiam à quibufdam in duode-
cim parlamenta, nempe Parifienie fub quo media fere
Regni pars fcilicet provinciæ Infula Francię, Picardie,
Artefiæ, Eriæ, Barrenfis Ducatus, Belfiæ, Sicalonię,
Perticenfis, Aurelianenfis, Cenomanenfis, Blefenfis,
Turonię, Andegavenfis, Pictavenfis, Santoniæ, En-
golimenfis, Marchiæ, Bituricenfis, Niverenfis, Bor-
bonentis, Alvernia, Lugdunenfis, Forifienfis, & Bel-
loiovienfis. Tolofanum, fub quo Occitania: Gratia-
nopolitanum, fub quo Delphinatus: Divionenfe, fub
quo Burgundia cum annexis: Burdegalenfe, fub quo A-
quitania Rothomagenfe, fub quo Normannia: A-
quenfe, fub quo Provincia: Britannicum, fub quo Bri-
tannia: Palenfe, fub quo Benearnia, & Navarra infe-
rior: Meterfe, fub quo tres Epifcopatus Metenfis, Tul-
lenfis, & Virdunenfis cum Lotharingia: Vefontinum,
sub quo Comitatus Burgundiæ: & Tornacenfe recens e-
rectuin, fub quo Flandria Francica, & Hannonia Fran-
cica. Sed alia ineft divifio Regni Franciæ in viginti tres
partes magnas, quas Generalitates vocant, les Genera-
Litez vulgò, fub quibus tractus, feu regiunculæ, quas
Electiones nuncupant, les Elections, in quibus tamen
non comprehenduntur provincie, quæ à quadraginta
annis Corona Francię adjunctæ funt.

Francie Regni Provincia, & Partes.

Aginnenfis provincia, l'Agenois
Albigenfis provincia, l'Albigeois

Alnienfis tractus, le pays d'Aunis
Alfatia, l'Alface

Alvernia, Avuergne
Andegavenfis Ducatus, l'Aniois
Armeniacenfis Comitatus, l'Armagnac
Artefia, Artori

Aurelianenfis Ducatus, l'Orleanois
Auftrebantium, l'Ostervant
Barrenfis Ducatus, le Barrois
Baffiniacus Ager, le Balligny
Baviovienfis provincia, le Baviolois
Bellovacenfis tractus, le Beavvais
Belfia, la Beauffe
Beugelia, le Beugey
Beneharnia, le Bearn

Bigerrenfis Comitatus, le Bigorre
Bituricenfis Ducatus le Berry
Blefenfis Ager, le Blaifois

Bolonienfis Comitatus, le Boulenois
Borbonenfis provincia, le Bourbonois
Breffia, la Breffe

Bria, la Brie

[blocks in formation]

Engolifmenfis provincia, l'Angoumois
Flandria Francica, la Flandre Francoife
Forifium, feu Forenfis provincia. le Forez
Fuxenfis Comitatus, le Comte de Foix
Gabalenfis tractus, le Givaudan
Guienna, la Guienne

Hannonia Francica. le Haynaut Francois
Infula Francię, l'Isle de France
Laudunenfis ager, le Laonnois
Lemovicenfis provincia, le Limofin
Lotharingia, la Loraine
Lugdunenfis provincia, le Lyonnois
Marchia, la Marche

Metenfis tractus, le pais Meffui
Navarra inferior, la baffe Navarre
Nivernenfis provinciale Nivernois
Normannia, la Normandie
Occitania inferior, le bas Longuedoc
Occitania fuperior, le haut Languedoc
Perticenfis provincia, le Perche
Petrocoricenfis provincia, le Perigort
Picardia, la Picardie

Pictavenfis provincia, le Poitou
Provincia, la Provence
Rufcinonenfis Comitatus, le Rouffillon
Rutenenfis provincia, le Rovergue
Santonia, la Saintonge
Senonenfis ager,
Senonenfis ager, le Senonois
Sicalonia, la Sologne

Svelfionenfis ager, le Soifsonois
Suntgovia, le Suntgau
Turonia, la Touraine
Vafatenfis ager, le Bazadois
Vafcitania, les Bafques
Vafconia, la Gascogne
Vaft.nium, le Gasiinois
Velauniorum tractus, le velay
Veromanduenfis ager, le Virmandois
Vexinum, le Vexin

Vindocinenfis ager, le Vendofmois
Vivarienfis provincia, le Vivarais
Virdunenfis ager, le Verdunois

FRISIA, Urieslandt Belgiis, Friesland Germanis la Frife Gallis, & la Frifia Italis; Regio eft triplex,nem pe Frifia propriè dicta, provincia Belgy foederati; Frifia orientalis provincia Germaniæ, Principatus titulo infignis; & Frifia Occidentalis, quæ proprie pars eft ieptentrionalis Comitatus Hollandię in Belgio federato; In his tribus partibus erant olim Frifii populi Germaniæ & additur etiam aliquando quarta, nempe Frida feptentrionalis, five Cimbrica.

FRISIA, que & Frifia propria dicta, Urieslandt incolis, Frieslandt Germanis, la Frife Gallis, provincia Belgy uniti, alias major extitit, quam hodie, extendebatur enim à finu Auftrino ad occafum ad Dullartium finum ad ortum, tuncque divifa erat à Lavica fluvio, Lavvers, in duas partes, nempe in Frifia cis Lavicanam que ad ortum, ubi nunc Groningenfe dominium, & in Frifiam Trans-Lavicanam, quæ ad occafum, ubi nunc Frifia & provinciæ caput erat Groninga; fed ex quo Groninga cum fuo dominio, & Omlandia ab ea' revulfa eft, multo minor eft, & terminatur à feptentrione, & occafu Oceano Germanico, ab ortu Groningenfi dominio, & à meridie finu Auftrino; &Tranfifalania provincia, ubi antea Frifia Trans-Lavicana, & olim Frifii majores ex parte, cftque provincia Belgii fœderati in tres partes nunc divifa, nempe in O. ftergoam feu tractum ad ortum, Oostergoe, ubi 12. Jurifdictiones: in Weftergoam five tractum ad Occafum ubi 10. Jurifdictiones; & tractum fylveftrem, five feptem fylvas dictum, Seven-Wolden, ubi 8.agri, & totius provinciæ caput eft Leovardia Lecuvvarden, unitaque fuit Frifia alijs Belgÿ provincijs anno 1528. fed anno 1580.ejectis Hispanis foedus init cum alijs Belgÿ uniti It 2 provin

provincijs, cujus pars etiam exiftit; & notandum eft,
quod hec provincia malè in omnibus ferè tabulis Geo-
graphicis dicitur Frifia occidentalis, cum ab ea differat,
& finu Auftrino ab ea feparatur; hinc Frifii populi dicti
Urieflanders fibi,, les Frifons Gallis, li Frigioni Ita-

Stellomontanus tractus; Sternbergische
Stiria, Steyer
Svevia, Schuvaben

[blocks in formation]

Frifia Orientalis, Oooft Friefen
Geravia, Geravrer

Sundgovia, Sundgau fub dominio Francorum
Thuringia, Thuring en

Tirolis Comitatus, Graffchaft Tirol
Trevirenfis Electoratus, Churfurstenthumb Trier
Vafgovia, Wafgovv

Wettphalia, Westphalen.
Weftervaldia, Weftervvald
Wetteravia, Wetteravy,

GOTHIA, Gutlandt incolis & Danis, Gota Svecis ; das Gotlandt Germanis, la Gotie Gallis, & la Gotia Hif panis, atque Italis, pars meridionalis Regni Sveciæ, inter Sveciam propriam, Norvegiam, & mare Balticum five orientale, ubi olim Gutę populi, ut exiftimat Clu verius; dividitur in tres partes,in Occidentalem Gothiam Weft-Gota, quæ ad occafum verfus Norvegiam extenditur; in orientalem Gothiam Ost-Gota, que adortum verfus mare Balticum, & Sveciam propriam protenfa, & in meridionalem Gothiam, Sod-Gota, quæ etiam Scania latè fumpta dicitur, & ad meridiem excurrit ver fus Germaniam, & Daniam, à qua tantum freto Orefunda feparatur; Gothia occidentalis provinciæ funt Weftrogothia, Weft-Gota, Dalia, Daal, & Vermelandia Wermeland. Gothiæ orientalis provinciæ funt Oftrogothia, Ost-Gota. Smalandia, Šmaland, olandia infula, Oelandt, & Gotlandia infula, Gutland in mari Baltico; Gothię autem meridionalis provincię funt Sca nia SKone, Hallandia, Halland, & Blekingia, BleKing; & hæ tres ultimę provinciæ prius erant Danici juris, nunc fubfunt dominio Regis Sveciæ, ab anno 1658. pace ad Rofchildam fancita; Gothia verò urbes præcipuæ funt Calmaria, & Gotheburgum, hinc Gothi populi The

Halberftadienfis Principatus, Furftenthumb Halberstad Gufke dicti fibi.
Haffia inferior, Nider Heffen
Hallia fuperior, Ober Heffen

Hannebergenfis Comitatus, Graff fi haft Henneberg
Hoyenfis Comitatus, Graffschaft Hoya
Holfatia, Holstein

Hunnorum tractus, HundfrucK
Juliacenfis Ducatus, Hertzogthumb Lauvvemburg
Leodienfis Epifcopatus, Bifthumb Luick
Luneburgenfis Ducatus, Hertzgthumb Lunenburg
Luflatia, Laufnitz

Magdeburgenfis Ducatus, Hertzogthumb Meydburg
Marchie Comitatus, Graffchaft MarcK

Marchia media Brandeburgica, Mittel MarcK
Marchia nova Brandeburgica, Nevv MarcK
Marchia Vetus Brandeburgica, Atte Marck
Marchia UcKerana, UcKer MarcK
Megalopolitanus Ducatus, Hertzogthumb Meckelen-
burg

Mindenfis Principatus. Furflenthumb Minden.
Miínia, Meiffin

Moguntinus Electoratus, Churfurstenthumb Mayntz
Monafterienfis Epifcopatus, Bifthumb Munfter
Montenfis Ducatus, Hertzogthumb Berg
Nortgovia, five Palatinatus Bavariæ, Nortgovy & Ober
Pfaltz

Oldenburgenfis Comitatus, Graffchaft Oldenburg
Ortnavia, Ortnavy
Olitia, Osterland

Ofnabrugenfis Epifcopatus, Bisthumb Ofnabruch
Paderbonenfis Epifcopatus, Bisthumb Paderborn
Palatinatus Rheni, five inferior, Nider Pfaltz
Pomerania citerior, Vor Pommern
Pomerania ulterior, Hinder Pommern
Ravensbergenfis Comitatus, Graffchaft Ravensberg
Rugia infula, Rugen

Salisburgenfis Archiepifcopatus, Erbfthumb Saltzburg
five Saltzburgerland

Saxoniæ Ducatus, Churfurflenthumb Sachsen
Sauria, Saurland

GRACIA, Regio Europa perampla, & notiffima, quæ Hellas Plinio,cum late fumcbatur, continebat Grę ciam propriam, & Regnum Macedonicum,fub quo etiam Epirus, Thracia, & Theffalia, ficque ejus termini erant ab Oriente Propontis, & mare Ageum, à meridie mare Cret.cum, ab occidente mare Jonium, & pars Adriati ci, à feptentrione Illiricum, Moefia, & Pontus Euxinus, fdem nunc definitur limitibus, fub dominio Imperatoris Turcarum, cui tota fubeft à duobus fæculis, cum antea Principes haberet proprios, hodie dicitur la Grecia Italis, & Hifpanis, la Grece Gallis, das Griechenland Germanis the Greece Anglis. & Romili Turcis, tefte Leunclavio, cum aliis; amplectitur Thraciam, nunc la Romanie, Macedoniam la Macedonie, Livadiam olim Acha jam, la L.vadie, Moream olim Peloponnefum, la Moree & infulas maris Agei pro maxima parte, & ad occafum. Totius vero regionis caput eft Conftantinopolis, quæ regia fedes Turcarum exiftit; de alus ejus urbibus vide infra.

GRÆCIA PROPRIA, five vera, & ftri&tè fumpta, Regio Europa, pars erat maxima, meridionalifque Gręcię latè fumptæ, cujus termini ad ortum mare Ageum, aa meridiem Creticum,ad occafum Jonium mare,& Thef. falia Epirufque ad feptentrionem, ejus partes erant tres, nempe Achaja, five Hellas, Peloponnefus, & infule ma ris Agei pro majori parte, & que verius occafum extenfæ ciant. Provincia Achaję fuere Atolia, Attica, Bœotia, Doris, Locri, Megari, & Phocis. Provincia Peloponnefi fuere Achaja propria, Arcadia, Argia, Corinthia, Elis, Laconia, Mellenia, & Sicyonia. Infulæ Gręcie funt Cephalenia, Corcyrus, Creta, Cyclades, Celos, Euboea, Zacynthus, & aliæ minores, & hæc de Græcia antiqua.

GRÆCIA VERA, five ftrictè fumpta, nunc pars eft meridionalis Gracie late fumptæ feu Romaniæ regio nis fub Turcis, ubi olim Græcia propria; dividiturque in tres partes, nempe in Livadiam, in Moream, & in infulas maris Agei ;ex his prima Livadia la Livadie, quæ magis ad feptentrionalem, ubi olim Achaja, five Hel

las,

[ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

las, fub qua nunc funt quatuor provincie, nempe Athenarum Ducatus le Duche d'Athenes, Defpotatus five parva Grecia le Defpotat,Livadia propria la Livadie,&Stramulipa olim Boeotia la Stramulipa. Secunda eft Morea olim Peloponnefus la Moree, quæ verfus Meridiem protenditur undique ferè mari circumdata, & tantum tenui Ifthmo continenti juncta, in qua funt Clarentiæ Ducatus le Duché de Clarence, tractus Bellivifus Belvedere, Saccania, quæ & Romania minor quibufdam, Saccania,& Tzaconia la Tzaconia, ou pais des Mainotes, & fub tertia cenfentur infulæ maris Ægei, nempe Euboea Negreponi, inter alias facile nobilior, & major, Cyclades, Andros, Melos Scyros Naxia,Cythera, Egina, Cephalonia Zacyn thus, Leucas, & alig minores; hujus autem regionis præcipuæ urbes funt in Livadia Athenæ, in Morea Nauplia,in infulis Chalcis.

[ocr errors]

luviam la Veluve,ou le quartier de Arnheim;& Tetrarchiá Zutphanienfem, le quartier de Zutphen quæ tres pofteriorcs magis ad feptentrionem protenfe fubfunt dominio provinciarum unitarum Belgi,& inter ipfas primariun. locum obtinent fub nomine Ducatus Gueldrię, cujus caput, & præcipua urbs eft Noviomagum, uti & totius provincię,que alias Duces habuit proprios,quibus deficientibus anno 1543. in Carolo ab Egmont, Belgio unita fuit à Carolo V.Imperatore,ficque Hifpanis paruit ufque ad finem feculi elapfi, quo à Belgis unitis occupata ipfis poftea remanfit;hinc Gueldrenfis nomen gentis, Geldrifche fibi Gueldrois Gallis;& notandum quod in plurimis tabulis recentibus male feparaturTetrarchia Zutphanienfis à Gueldria provincia cujus pars exiftit à fex fæculis,& fub ipfa femper cenfetur ab indigenis & alijs.

HADRIATICUM MARE, quod & Adriaicum, & Superum Plinio, Adriaticum Straboni, Tacito, & Melę, Hadriaticus finus Plinio, Hadrianum Lucano, Hadria quoque Poetis, & Adria, mare inter Italiam, & Illiricum extenfum ab occafu in ortum æftivum, nunc finus Venetus,vulgò il Golfo di Venetia Italis,& etiam aliquando Mare Adriatico, Gallis verò le Golfe de Venife, & Germanis das Venediger Meer, pars ampla maris mediterranei,fic dicitur nunc à Venetiis urbe illius oræ præcipua, & quod Refpublica Veneta fe dominam maris Hadriatici vocat quare & quotannis Dux cumSenatu confcendens Bucenataurum die Afcenfionis Domini in mare jacit anulum,quod fibi fponfam accipiat,& hoc mare tutum reddunt Veneti, pluribus Navibus bellicis& triremibus in ipfius cuftodiam illud femper excurrentibus contra piratas, & ideo in eo nulla finunt navigia bellica pręter fua. Ejus partes funt, finus Illiricus le Golfe de Drin,finus Rhizonicus le Golfe de Cattaro, finus Carnarius feu Flanaticus le Colfe Carnario, finus Tergeftinus le Golfe de Trieste, finus Naronenfis le Golfe de Narenta,finus S.Crucis le Golfe de Saint Cronx,fifinus Urias le Golfe de Rhodi,& finus Sipontious le Golfe de Siponto ; eftque plurimis infulis refertum verfus oram littoralem Illirici. Illud circumftant Albania, Dalmatia Morlachia feu Croatia, Australis,pars Carniolæ uti Iftria provincia Foro July.Marchia Tarvilina, Ducatus Vene. tus, Peninsula Rhodigina ditionis Vencta, Ducarus Ferrarienfis,Romandiola,Ducâtus Urbinas,& Marchia Auconitana ditionis Ecclelig, Aprutium,Capitanata,provincia Bariana, & provincia Hydruntina, quæ funt provinc æ Regni Neapolitani,atque inter Aulonem Albaniæ ad ortum & Hydruntum ad occafum mari mediterranco, five potius Jonio mifcetur: ibique dicitur la bocca del Golfo di Venetia ideft os finus Veneti, ubi ejus latitudo eft tantum 60. mill. fed extenditur in longum fere ad 570. milliaria.

GRONELANDIA, feu Gronia, & Regio Viridis, Gronelandt Danis, & Germanis, quamquam Gren landt, pronuntient,Groen-Land Anglis & Belgis,leGroenland Gal lis,& la Terre-verte Nautis Gallis, quod idem ubiq; fonat, pars ampliffima terræ Arctice, ad feptentrionem fupra Islandiam infulam extenfa, ab Erico Rufo Islando dete&ta anno 982. primumque habitata, & poftea à Norvegis & Danis perfæpe luftrata verfus oram littoralem, unde & Regibus Norvegic tributaria fuit,Epifcopos etiam habuit aliquot per aliquot fæcula in urbe Garda, fub Archiepifcopo Nidrofienfi, fed poftea à Norvegis intermiffa fuit navigatio, & anno 1379. nobis poftremum de incolis terre iftius aliquid conftitit; fed ejus pars auftralis detecta fuit fub finem feculi elapfi,& initio hujus fæculi,verfus oram tantum, à quibusdam peritis Nautis Baffinio, & Martino Forbishero Anglis, Georgio Munchio Dano & alijs; pauca verò de ea dici poffunt,cum nulla fit urbs in illa regione,fed tantum aliquot portus, & finus à Nautis & pifcatoribus Gallis,Anglis, Danis,& Belgis, frequentati,in ora Islandię obverfa, & ab ca 120. mill. Anglis ad minus dif tante in occafum, uti Beeren-fioerd ideft Urforum finus Schage-fioerd Erichs-haven ideft Erici portus,finus Kodeffioerd Breida-fioerd & Nyding-fioerd, & in parte occidentali freto Davifio obverfa, funt Caput Farvelum five Vale, Frctum Forbifheri, caput Defolationis, Brilę portus Delfsche haven Delphorum portus, Delesche haven,flu. vius Bals dictus, cum aliquot alijs locis, & hæc pars meridionalis Gronelandiæ vocatur fæpe: Gronelandia vetus, & in ejus ora fere nihil fit, nifi glacies continua, & quamplurimi montes glaciales, Isbergen dicti, fed tamen à paucis annis Belge uniti detexerunt partemGronelandia ma gis ad Boream extenfam.ubi terra Landt van Broer Ruys, five tractus à fratre Ruys detectus anno 1655. fub altitudine 74. graduum latitudinis, terra Baey Landt, five traEtus Bacy per Gael HamKes inventa anno 1654. fub altitudine 75 graduum latitudinis; Terra five tractus Edami het Kandt van Edam detectus anno 1655. fub altitudine 76. graduum latitudinis, & tractus five Regro Lamberti, het Landt van Lambert detecta anno 1670. fub altitudine graduum 78: latitudinis;hinc Gronelandÿj populi,lesGroenlandois Gallis, Gloenlanders Anglis.

HELVETIA, Regio Europę, olim Galliæ pars, poftea Germaniæ attributa, per tria fere fæcula,nunc ve10 lui omnino juris,& Svitia aliquando dicta à recentioribusa pago cognomine, vulgò la Sviffe indigenis Gallice lo quentibus, & Schuvitzerland incolis Germanicè loquentibus,& fæpe etiam die Eydtgnofchafft quafi confæderatorum terra Germanicis, l'Elvetia Italis, la Helvecia Hifpanis,& Szuvayezarska Polonis, ubi olim Helvetÿj populi ejus termini funt à feptentrione Rhenus fluvius, quo à Germania feparatur,ab ortu lacus Brigantinus,& Rhenus quibus à Germania etiam dividitur, & à Rhætia,ab occafu Comitatus Burgundiæ provincia Regni Galliæ,à meridie verò Lamanus lacus, Vallefia,& Ducatus Mediolanenfis,ficque nunc magis extenditur quam olim, cum fub ipfa cenfeantur Bafileentis ager, & Præfecturæ Italice, eftque pro majori parte montibus, & lacubus referta, ex quibus precipui funt lacus Lemanus,Brigantinus,Cellenfis, Tigu. rinus, Neocomenfis, quatuor urbium Sylvaticarum, five Lucerimus, Thunenfis,& Biennenfis. Ejus verò populi Hel. veti etiam dicti,vulgò les Sviljes Gallico fermone, & Gal lis,Schuvitzer Germanico fermone li Svizeri Italis,feu ctiam li Sguizzari quibufdam, & los Eguicuros Hifpanis, partimque Gallicè, & partim Germanicè loquuntur, & corum præcipua urbs eft Bafilea .

GUELDRIA, & Geldria etiam aliquando, Gelder,& Gelderlandt incolis,la Gueldre,five le Duché de GueldreGal lis,la Gueldria Italis & Hifpanis,una ex provincijs Belgy, Ducatus titulo infignita,cujus termini funt à feptentrione Tranfifalania provincia,& mare Auftrinum; ab occidenUltrajectinum dominium,& Hollandia,à meridie Braban tia,& Ducatus Juliacenfis;ab oriente verò Clivię Ducatus & ditio Monafterienfis Epilcopi. Olim multo minor fuit fed ei perpetuo unitus fuitComitatus Zutphanienfis anno 1079. qui antea fuberat proprio Comiti,& anno 1270. ei etiam unitá fuit Noviomagum cum fua Tetrarch a five Betuvia, quæ antea pars erat Hollandię, ficque hodie dividitur in quatuor partes five Tetrarchias, nempe in Tetrarchiam Ruremondanam feu Gueldriam fuperiorem, le quartier de Ruremonde five le haut quartier de Gueldres ad meridiem, quæ etiam num fubcft Hifpanis ; & in TetrarChiam Noviomagenfem feu Betuviam, la Betuve, ou le quartier de Nimeghe; Tetrarchiam Arenacenfem,feu Ve

HIBERNIA, infula perampla Europa, Cefari, que Juverna

Juverna Mele, Jucrna Ptolemæo,Jerna Straboni,& Stepha no,& Iris Diodoro, una eft ex intulis Britannicis in oceano Occidentali, five Britannico, unde etiam dicta fuit à Ptolomeo Britannia minor,vulgò nunc Erin incolis, Yuerdon Britannis, & Wallig populis,tefte Camdeno, Ireland Anglis l'Irlande Gallis, Irlandt Germanis, Yerlandt Belgis, & l'Irlanda Italis & Hifpanis. Ifidorus, atque Beda Scotiam eam appcllarunt à Scotis illius incolis, unde & Scotiæ nomen cum Scotis ipfis in Britanniam penetrafle volunt. Protenditur Hibernia à feptentrione in meridiem prope Angliam,& ad ejus occafum,fed multo minor ipfa, vix 30 mill. Anglis ab ea feparata, feu à Wallia ad ortum mari Verginio,à quo etiam alluitur à meridie,uti ab occidente mari occiduo & à feptentrione mari Deucaledonio, vix 13 mill. Anglis diftans à Scotia Auftrali,extenditurq; à feptentrione in meridiem per 200.mill pafl. fed ab ortu in cccafum non excedit 110.mill.paff.,ubi magis lata,ejus incole Hiberni dicti, & peffime habiti funt hifce ultimis temporibus ab Anglis,qui totam infulam ferro flammaq; vaftarunt, tempore Olivary Cromuvelli, & majorem in. colarum partem in Virginiam Americę feptentrionalis re gionem tranfportarunt. Subeft Hibernia ab aliquot feculis Regibus Anglia, qui dicti fuerunt Hiberniæ Domini,jam inde ab Henrico II. ufquead Henricum VIII. qui primus Rex Hiberniæ dictus eft. Dividitur infula in 4. partes feu provincias, Cugie dicta indigenis,nempe in Lageniam adortum,Curie Lein incolis, Leinfier Anglis,in qua Dublinum urbs primaria. Momoniam ad meridiem,Cugie Moun incolis, Monster Anglis; Ultoniam ad Septentrionem Crgie Ully incolis Ulter Anglis, & Connaciam ad occafum Cugie Canagi incolis, Connaught Anglis; fub quibus funt 32. Comitatus, feu regiuncule. In Momonia provincia funt fex Comitatus, Limiricenfis Kernenfis,Corcagienfis, Waterfordienfis, Clarienfis, & Typerarienfis, feu Sanéta Crucis. In Lagenia provincia sunt Comitatus 12. Midia orientalis, Midia occidentalis,Kilkenienfis,Cather. loghenfis, Comitatus Regis, Comitatus Regina, Kildarienfis,Vexfordientis, Dublinienfis Louthens Lonfordienfis,& Wickloenfis. In Connacia provincia fùnt Comita tus quinque Gallivenfis, Mayenfis, Ilcgi, Letrimenfis, & Rolcomenfis ; & in ultonia provincia funt novem Comitatus Dungallia five Tyrconellenfis, Tyronenfis, Londino Derienfis, Fermanaghenfis,Cavanenfis, Monaghenus, Antrimenfis, Dunenfis & Armachanus. Totius verò infulæ præcipua urbs eft Dublinum, Dublin,in ejus ora orientali, & in ca funt quatuor Archiepifcopatus, & 35. epifcopatus,cum olim eflent 50. & dividitur etiam aliquando Hibei nia ab Anglis in duas partes, nempe in provincia Anglica, the Englishpale vulgò ipfis, ideft Anglica Claufura fub qua funt Comitatus Luthenfis,Dublinenfis, Kildariefis, & mediæ in Lagenia, & in provinciam Hibernicam the Irish-rie vulgò fub qua reliqua infula confetur.

HIEROSOLYMA, & Jerufalem, urbs Paleftinę notiffima & Judæ Caput Plinio, Straboni,& aliis, cujus fepif. fimè fit mentio in facris litteris, Jebus urbinomen fuit à Jebufeis cum Ifraelitæ terram promiflam ingrederentur; eamque in tribuum defcriptione ponit Jofue in tribu Beniamin, obfoleto Jebus nomine, poftea Hierufalem ab If raelitis dicta fuit & à Grecis Jerofolyma,que totius Judcę metropolis munitiffima Straboni olim Davidici Regni, omniumque Kegum Juda fedes fuit,ideo civitas David di. &ta,longè clariffima urbium orientis, non Judeę modo, di&ta etiam civitas fanéta, in qua redemptionis noftræ myfteria Dominus corporaliter exhibuit.à Tito Imperatore Romano everfa fuit,deinde ab Alio Adriano Imperatore reftaurata, Ælia etiam vocata à quibufdam, nunc JeruSalem Gallis & Anglis,Gierufalem Italis.& ElKods Turcis, ideft urbs fancta, tefte Michaele Nau, eftque nunc Terræ Sanctæ præcipua in monte & loco eminenti fita,& in ea funt etiam mons Sion à meridie, & mons Calvariæ, ubi Crucefixus eft Dominus nofter, Urbs fontes non habet excepto fonte Siloe per vallem Jofaphat fluente, fed in ea funt cifterna plurimę, & olim iuit Archiepifcopalis, poftca procurante Juftiniano Imperatore,Patriarchalis effe&ta, quique Archiepifcopis tibi attributis Tyrenfi, Cefa

rienfi, Nazareno, Boftrenfi, & Petrenfi. Eam facro Dei cultui reftituit Conftantinus magnus,& præclaris multis operibus ornavit,inter quæ maxime eluxit Templum Sepulchri Domini noftri Jefu Chrifti, quod olim extra urbé erat;hujus Imperatoris exemplo Omar Saracenorum Imperator, urbe fui juris facta novum templum in monte Moriah,ubi quondam extitiffet Salomonis,extruxit fuis, quod uti novum templum extremum Arabes dixerunt tefte Gollio. Subeft autem dominio Turcarum ab anno 1515. circiter,cum antea pareret Soldano Ægypti,fed pa. rui eft circuitus, & vix decem millia incolarum continet, à Turcis ad arcendos Arabes manibus cincta,deficit in dies & à Poetis Solyma nominatur. Vi capta fuerat à Chriftianis die Veneris 15.July anno 1099. fub Urbano IV. Pontifice Maximo, & Philippo I. Francorum Rege, ipfifque poftea paruit fere per feculum, fub propriis regibus,distat verò 25. mill. à Joppe, & à littore maris Syri in ortum mare mortuum verfus 30- eftque in Damafcum, & Cayrum. De hac urbe plurimi fcripfere, fed ejus loca facra fufe defcripfit, & delineavit Bernardinus Amicusà Gallipoli Ordinis S. Francifci;& notandum quod Religiofi hujus ordinis habent locaSacra urbis Hierofolymitana.cum aliquot alijs in terra Sancta,ex liberalitate Roberti Regis Neapolitani ex familia Andegavenfi ab anno 1325 &etiamnum fervant fub Clientela Regum Francorum, ut dignofcitur ex Ponteficus diplomatibus.

[ocr errors]

HIEROSOLYMITANUM REGNUM, le Royaus me de ferufalem Gallis, Regnum Afiæ in Syria propria, ubi alias Judæa, & poftea Terra San&ta; primum regio ti tulo infignitum fuit,fub Godefrido Bullionæo anno 1999 quo à Chriftianis recuperatum fuit ejectis inde Saracenis, qui illud iterum, fui juris fecerunt, anno 1188. fic devenit ad Soldanos Ægypti,& deinde laptu temporis ad Turcas,quibus etiam fubeft.Divifum autem erat hocRegnum in quatuor partes,ex quibus prima & præcipua erat Regnum Hierofolymitanum proprie dictum,verfus meridié initium habens a rivo qui eft inter Byblum, & Berithum urbesmaritimas Phenicis,& finé in folitudine,queeft ultra Darum quæ refpicit Ægyptum; Secunda Comitatus Tripolitanus; Tertia Principatus Antiochenus; & quarta Comitatus Edeflanus verfus Euphratem fluvium, teste Guilelmo Tyrenfi Archiepifcopo, & tres hi Principatus, five partes à Rege Hierofolymitano pendebant fiduciario jure fed & in Regno proprio Hierofolymitano erant etia fub ipfo Rege,Princeps Galilee,qui & Dominus Tyberiadis Comes Joppenfis, & Afcalone,& dominus Berythi, dominus Sidonis dominus Caypha,dominus Cefarce,do. minus Montis Regalis,& totius terrę trans Jordanem,dominus Arfur,& dominus Ibelyn,teftibus Willelmo Tyrë. fi Archicpifcopo, & Marino Sanuto.

Hifpanię partes, & Provincię.

Alava, el Alava
Algarbia, el Algarve
Algarria, el Algarria
Alpuxara, las Alpuxaras
Aragonia, el Aragon

Afturia Ovetenfis, Asturia d'Oviedo
Afturia S. Julianæ, Asturia de Santillana
Beira, la Beira

[blocks in formation]
« AnteriorContinuar »