Imágenes de páginas
PDF
EPUB
[blocks in formation]

predecessori pur troppo hanno abbassato questa s. Sede et col tanto temer li principi hanno fatto dell' indegnità, onde ne sono causate infiniti disordini. The complaints of the Spanish clergy would be remedied. Et per poter far meglio queste cose, vogliamo cominciarla riforma da noi et proveder al Datariato. The following passage in ANCEL, Concile, 18 bis via. Then comes the following characteristic speech of the Pope: Et perche Christo cel comanda, gratis accepistis, gratis date, parole di colui qui dixit et facta sunt, mandavit et creata sunt, che voglio dubitar io che Sua Divina Mtà, che mi ha notrito fino alli 80 anni, al presente mi abandoni? Et quando io volse lassar ogni cosa, trovai una quarantena de homeni segnalatissimi et boni (che un papa non si saria sdegnato di haverli), i quali lassorono officii et beneficii et vennero a servirmi; et molti anni mi sono intertenuto senza saper da chi mi fosse dato il vivere, et pur non ho fatte simonie, et come cardinal ancora son stato un poco d'anni senza haver niente quando non hebbi il possesso dell' arcivescovato di Napoli che mi era tenuto da tiranni, nè io mi degnai dirne pur una parola, et non mi mancò cosa alcuna. Perche voglio temere che mi habbi da mancar adesso ? Et quando per il Signor Dio volesse che al presente mi mancasse, sostenerei di andar accattando con una scudella prima che haver tutte le commodità per questa via indiretta con ruina dell' anima mia et di tanti altri che vengono dietro. Hor per concluderla, magnifico ambasciator, rengratiamo Christo (et qui si cavo la bereta) che ci ha dato quest' animo di far senza alcun rispetto l'honor di S. Mta et il bene di questa Santa Sede. Noi procuraremo la causa di Dio, et S. Mta procurarà la nostra. Habbiamo a punto hoggi raccordato ad alcuni auditori di Rota, che vedino et pensino bene con quest' altri dottori, che gli deputaremo, sopra queste cose, et non si lassaremo ingannar, perchè della simonia habbiamo letto quello che ne dicono theologi et canonisti, tanto che potemo dir esserne instruttissimi, et la dottrina del nostro s. Thomaso in questa come in tutte le altre cose ne ha fatto rissolver christianamente; quando questi ne haverano referito il parer loro, gli faremo quelle provisioni che seranno necessarie. Mi disse poi S. Stà che le sue genti hormai haveano occupato la maggior et meglior parte del stato del conte di Bagno, et che quel poverino si ravederia del suo mal consiglio. Et essendo durato il ragionamento di S. Stà per buon spacio,

presi licentia havendola rengratiata della communicatione et laudata de i magnanimi suoi dissegni con parole convenienti. . . [Copy. Cod. 9445, 91-91b. Library of St. Mark, Venice.]

19. PROCEEDINGS OF THE PAPAL REFORM COMMISSION ON JANUARY 20TH, 1556.1

Acta super reformatione Ecclesiae

sub Paulo IIII pontifice max° an. MDLVI.

Prima Congregatio.-Pontifex exponit promptitudinem animi et desiderii sui circa universalem Ecclesiae reformationem, proponitque caput a quo sit initium auspicandum.

Cum sanctissimus in Christo pater et dominus noster dominus Paulus divina providentia papa quartue, iam inde ab initio assumptionis suae. animum adiecisset ad ea facienda quae honori Dei et fidei suae catholicae exaltationi conducere viderentur, nihil sibi antiquius fuit quam ut generali ipsius Ecclesiae reformationi omne studium et operam navaret. Quam quidem intentionem et si perpetuo ab ipso pontificatus initio retinuerit, eam tamen ob diversa impedimenta et publicas occupationes, quae hoc medio tempore acciderunt, executioni hactenus, non sine animi sui ingenti dolore, demandare non potuit. Verum, ne hoc tam sanctum et salutare Beatis suae propositum diutius in ipsius Ecclesiae detrimentum et animarum dispendium differretur, ipsi reformationi absque ulteriori mora initium, Deo favente, dare constituit. Et licet pontifex, Spiritu Sancto duce, ac potestate sibi a Deo tradita, per se solum hanc provinciam absolvere potuisset, tamen, quia ubi est multitudo sapientum ibi est salus et verum consilium, decrevit rem ipsam cum venerabilibus fratribus suis S. R. E. cardinalibus primo, deinde cum aliquibus episcopis et praelatis ac etiam omnis ordinis etiam inferioris sacrae theologiae professoribus, nec non canonum et legum peritis, conferre atque examinare, ut tandem, Deo ipso iuvante, reformatio ipsa communi omnium voto et consilio in Ecclesia Dei decerneretur.

Quare hodie, die lunae xx mensis ianuarii, anno a nativitate Domini MDLvj, hora xx, vocatis ad se cardinalibus, praelatis, 1 See supra, p. 187, n. 1, and MASSARELLI 286.

[blocks in formation]

theologis et aliis infrascriptis, ad îpsius omnipotentis Dei gloriam et religionis chistrianae incrementum, congregationem primam super ipso negocio reformationis, in palatio apostolico, in aula magna superiori, quae Constantini nuncupatur, habuit. Quibus dominis et praelatis sic congregatis Sanctitas Sua primum significavit eius pium desiderium et animum reformandi abusus in Ecclesia Dei hominum et temporum iniuria subortos; retulitque labores, quos hactenus superiores eius summi pontifices, etiam congregatione concilii generalis, consumpserunt; et quod, licet res ipsa frustra hucusque tentata fuerit, sperare se tamen in bonitate Dei eam aliquando praestari posse. Qua quidem in re omnem operam, omnem diligentiam et curam esse adhibituram; et pro qua nihil laboris, nihil incommodi nihilve alterius cuiusvis oneris, etiam cum propriae vitae periculo, haud subituram esse. Cum autem caput et radicem totius reformationis esse haeresim simoniacam ostendisset, inprimis et ante omnia ad eam eradicandum et penitus evellendam omni conatu vacandum esse comprobavit Et iure quidem ac merito Sanctitas, Sua ab ipsius simoniae extirpatione initium sumit. Nam nihil profecto est quod magis Ecclesiae Dei officiat et ministerium sacerdotale commaculet atque perturbet, nihilque magis animas illaqueet et ad interitum ducat, quam simonia. Quam certo eo magis pontifex evellere debet, cum non sequutae hucusque ipsius Ecclesiae reformationis praceipuam et solam fere causam detractores et haeretici omnes in Pontifices maximos retulerint, eos scilicet reformationem hanc et noluisse et distulisse, propter lucri nescio cuius, qui in datariato fit, amissionem. At summus et vere sanctissimus noster pontifex, lucra, divitias et mundana omnia parvipendens, solum Deum et animarum salutem prae oculis habens, eam ipsam reformationem, nullius sui incommodi, nullius damni (sed neque damnum existimat amitti quod iniuste quaeritur) neque cuiusvis carnalis affectus habita ratione, omnino constituere et ab ipsius simoniae, ut dictum est, eradicatione initium sumere decrevit. In qua sane eradicatione facienda eorum patrum, qui aderant, iudicium et consilium libenter se audire velle et cupere declaravit : eos que propterea monuit et hortatus est, eis nihilominus in virute sanctae obedientiae praecipiens ut ipsi materiae explicandae et declarandae studium et diligentiam adhiberent, ita ut, suo tempore revocati, possent super ea re sententias 29

VOL. XIV.

dicere; comminatusque est eis ut id in ipsis sententiis dicerent quod secundum Deum et conscientiam sentirent, fugerentque in omnibus vitium adulationis atque assentationis, constanter eis asseverans ut qui aliter facerent, praeter id quod a Deo dignam poenam reciperent, Sanctitatis etiam suae indignationem non effugerent: qui vero veritatem pure et syncere, iuxta eorum captum et capacitatem, dicerent, et a Deo ipso premium et a Sanctitate Sua laudem essent reportaturi. Exposuitque caput principale, super quo eorum studiis invigilare quodque discutere et examinare deberent, An videlicet usus potestatis datae a Christo domino nostro Petro, Ecclesiae suae capiti, possit cadere sub precio; admonens iterum patres, ut lubenti animo id laboris studendi et veritatis perquirendae susciperent, et quod deinde invenissent, id verbo, suo tempore, dicere et in scriptis etiam ponere procurarent.

Quibus dictis, rogavit reverrum dominorum cardinalium sententias, an videlicet super iis, quae Sanctitas Sua dixerat, aliquid ipsis patribus ulterius explicandum iudicarent. Cumque omnes proposita a Sanctitate Sua collaudassent, dimittitur congregatio et patres omnes recesserunt, hora circiter xxiii. [Concilio, 79, 32-33. Secret Archives of the Vatican.]

20. BERNARDO NAVAGERO TO VENICE.1

1556, Januar. 24, Rom.

Hoggi è stato consistoro . . . In questo consistoro S. Sta disse alcune parole cerca la reforma che volle far al tutto, dicendo alli revmi cardinali che non si spaventassero per ciò; che quanto ella facea era per recuperar la prima et antica giurisdition della Sede Apostolica, accennando la riforma de principi, la qual reaquistada, ognuno saria felice et felicissimo il sacro collegio. Per poter procedere a questa riforma havea Sua Stà tre giorni avanti fatto una congregatione de cardinali, auditori di Rota et altri dottori et generali delle religioni, nella quel parlò con tanta eloquentia et forza nella materia della simonia che accesse et infiammò ogni uno facendolli conoser che in questo solo stava la vera riforma della Chiesa, aggiongendo quasi li medesmi concetti che disse a me, et io le scrissi per le ultime mie. . .

[Copy. Cod. 9445, 97b-98. Library of St. Mark, Venice.]

1 See supra pp. 187, n. 2; 189, n. 2.

APPENDIX.

451

21. BERNARDO NAVAGERO

Report of to-day's audience.

TO VENICE.1

1556, Januar. 25, Rom.

Et qui entrò2 a confirmarmi quel che mi disse l' audientia passata, che ella non volleva cessar fino che non facea questa riforma, et che, quando no la faci, se io la vedessi far miracoli et ressussitar morti, non gli dovesse creder; che ella o la farrà over crepperà soto el peso; che vuol comensiar dalla sua pelle et scorticarlla et riformarlla, per poter poi liberamente riformar li altri, non solamente prelati, ma li imperii, li regni et signorie; et che spera nel Sigre Iddio che, quando habbi reconciliata la chiesia con Christo, Sua Divina Mta farà che li principi fatiano la pace tra loro in quel modo che la me disse l'altra audientia; che ambi, temendo che ella non se accosti all' avversario, potriano far qualche compositione a benefitio della Christianità. Et qui si dilatò nelle cose gia dete altre volte, che non voglio replicar, con questo particular cercha la riforma, che non volle con multiplicità di bolle piene di belli prohemii et con finti concilii et altre desipulle [sic] ingannar el mondo, ma far effetti; et che per ciò havea chiamata la congregatione de cardinali, auditori di Rota, avocati concistoriali, capi delle religioni et altri dottori, et impostolli che studino il caso della simonia; et che vi aggiongierà delli altri grand'homeni et boni che serà come un concilio, senza chiamarsi concilio. Et presto li convocherà a un altra volta per dar expedition al negotio, nel quale ella non si lassieria struchar [sic] capelli nel gli occhi; per che rengratiava Iddio che in questo caso de simonia havea veduto quanto si potea; la qual simonia disse che è chiamata herexia per l'effeto che fa. Et qui allegò la sententia di S. Pietro contra Simon Mago, che volsse comprar el Spirito Santo; et appresso disse molte altre cose piene di dotrina con tanto adetto che si vedea che venivano dal core . .

[Copy. Cod. 9445, 102b-103b. Library of St. Mark, Venice.]

22. PROCEEDINGS OF THE PAPAL REFORM COMMISSION ON JANUARY 29TH, 1556.3

Congregatio 2a. Pontifex iterum declarat firmissimam eius intentionem circa Ecclesiae reformationem, proponitque modum procedendi.

See supra p. 189, n. 2.

• The Pope.

See supra, p. 190, n. 1.

« AnteriorContinuar »