USUS amicitia eft, uni nifi dedita, ceu fit,
Simplice ni nexus fœdere, lufus amor. Incerto genitore puer, non fæpe paternæ Tutamen novit, deliciafque domûs : Quique fibi fidos fore multos fperat, amicus, Mirum eft huic mifero fi ferat ullus opem.
Comis erat, mitifque, et nolle et velle paratus
Cum quovis, Gaii more modoque, Lepus.
Ille, quot in fylvis et quot spatiantur in agris
Quadrupedes, nôrat conciliare fibi ;
Et quifque innocuo, invitoque laceffere quenquam
Labra tenus faltem fidus amicus erat.
Ortum fub lucis dum preffa cubilia linquit,
Rorantes herbas, pabula fueta, petens,
Venatorum audit clangores ponè fequentem,
Fulmineumque fonum territus erro fugit.
Corda pavor pulfat, furfum fedet, erigit aures,
Refpicit, et fentit jam prope adeffe necem.
Utque canes fallat, latè circumvagus, illuc,
Unde abiit, mirâ calliditate redit;
Viribus at fractis tandem fe projicit ultro
In mediâ miferum femianimemque viâ.
Vix ibi ftratus, equi fonitum pedis audit, et, oh spe Quam lætâ adventu cor agitatur equi!
Dorfum (inquit) mihi, chare, tuum concede, tuoque
Auxilio nares fallere, vimque canum.
Me meus, ut nofti, pes prodit-fidus amicus
Fert quodcunque lubens, nec grave fentit, onus.
Belle miselle lepufcule, (equus refpondet) amara
Omnia quæ tibi funt, funt et amara mihi.
Verum age-fume animos-multi, me pone, bo-
Adveniunt, quorum fis citò falvus ope. [nique
Proximus armenti dominus bos folicitatus
Auxilium his verbis fe dare poffe negat.
Quando quadrupedum, quot vivunt, nullus amicum
Me nefcire poteft ufque fuiffe tibi,
Libertate æquus, quam cedit amicus amico,
Utar, et abfque metu ne tibi difpliceam;
Hinc me mandat amor. Juxta iftum meffis acervum
Me mea, præ cunctis chara, juvenca manet;
Et quis non ultro quæcunque negotia linquit,
Pareat ut dominæ, cum vocat ipsa suæ ?
Neu me crudelem dicas-difcedo-fed hircus,
Cujus ope effugias integer, hircus adeft.
Febrem (ait hircus) habes. Heu, ficca ut lumina languent!
Utque caput, collo deficiente, jacet!
Hirfutum mihi tergum; et forfan læferit ægrum, Vellere eris melius fultus, ovifque venit.
Me mihi fecit onus natura, ovis inquit, anhelans Suftineo lanæ pondera tanta meæ ;
Me nec velocem nec fortem jacto, folentque
Nos etiam fævi dilacerare canes.
Ultimus accedit vitulus, vitulumque precatur,
Ut periturum alias ocyus eripiat.
Remne ego, refpondet vitulus, fufcepero tantam,
Non depulfus adhuc ubere, natus heri?
Te, quem maturi canibus validique relinquunt,
Incolumem potero reddere parvus ego?
Præterea tollens quem illi averfantur, amicis
Forte parum videar confuluiffe meis.
Corda, et tale tibi fat liquet effe meum. Ecce autem ad calces canis eft! te quanta perempto Tristitia eft nobis ingruitura!—Vale!
CTA feneftra Euri flatu ftridebat, avarus
Ex fomno trepidus furgit, opumque me-
Lata filenter humi ponit veftigia, quemque
Refpicit ad fonitum refpicienfque tremit;
Anguftiffima quæque foramina lampade vifit,
Ad vectes, obices, fertque refertque manum. Dein referat crebris junctam compagibus arcam Exultanfque omnes confpicit intus opes.
Sed tandem furiis ultricibus actus ob artes
Queis fua res tenuis creverat in cumulum.
Contortis manibus nunc ftat, nunc pectora pulfans
Aurum execratur, perniciemque vocat;
O mihi, ait, mifero mens quam tranquilla fuiffet,
Hoc celaffet adhuc fi modo terra malum!
Nunc autem virtus ipfa eft venalis; et aurum
Quid contra vitii tormina fæva valet?
O inimicum aurum! O homini infeftiffima peftis;
Cui datur illecebras vincere poffe tuas?
Aurum homines fuafit contemnere quicquid ho-
neftum eft,
Et præter nomen nil retinere boni.
Aurum cuncta mali per terras femina fparfit;
Aurum nocturnis furibus arma dedit.
Bella docet fortes, timidofque ad peffima ducit,
Fœdifragas artes, multiplicefque dolos,
Nec vitii quicquam eft, quod non inveneris ortum
Ex malesuadâ auri facrilegâque fame.
Dixit, et ingemuit; Plutufque fuum fibi numen
Ante oculos, irâ fervidus, ipfe ftetit.
Arcam claufit avarus, et ora horrentia rugis
Oftendens; tremulum fic Deus increpuit.
Queftibus his raucis mihi cur, ftulte, obftrepis
aures?
Ifta tui fimilis triftia quifque canit. Commaculavi egone humanum genus, improbe? Culpa,
Dum rapis, et captas omnia, culpa tua eft.
Mene execrandum cenfes, quia tam pretiofa
Criminibus fiunt perniciofa tuis?
Virtutis fpecie, pulchro ceu pallio amictus
Quifque catus nebulo fordida facta tegit.
Atque fuis manibus commiffa potentia, durum
Et dirum fubito vergit ad imperium.
Hinc, nimium dum latro aurum detrudit in arcam,
Idem aurum latet in pectore peftis edax.
Nutrit avaritiam et faftum, fufpendere adunco
Suadet nafo inopes, et vitium omne docet.
Auri et larga probo fi copia contigit, instar
Roris dilapfi ex æthere cuncta beat:
Tum, quafi numen ineffet, alit, fovet, educat orbos,
Et viduas lacrymis ora rigare vetat.
Quo fua crimina jure auro derivet avarus,
Aurum animæ pretium qui cupit atque capit?
Lege pari gladium incufet ficarius atrox
Cafo homine, et ferrum judicet effe reum.
UI fubito ex imis rerum in faftigia furgit,
Nativas fordes, quicquid agatur, olet.
TRANSLATION FROM VIRGIL.
Eneid, Book viii. line 18.
HUS Italy was moved-nor did the chief
Eneas in his mind less tumult feel.
On every fide his anxious thought he
turns,
Restless, unfix'd, not knowing what to choose.
And as a ciftern that in brim of brafs
Confines the crystal flood, if chance the sun
|