Imágenes de páginas
PDF
EPUB

cumque fuerit opportunum. In cujus rei testimonium, etc. » (1).

Item sequitur tenor litterarum consiliarii.

<«< Universis præsentes litteras inspecturis, PETRus, miseratione divina Belvacensis episcopus, etc. Notum igitur facimus quod, nos deliberationem et consilium hujusmodi ac terminos juris insequi volentes, ac de fidelitate, probitate, industria, sufficientia et idoneitate personæ venerabilis et circumspecti viri, magistri Johannis de Fonte, in artibus magistri, licentiati in decretis, plenam in Domino fiduciam gerentes et debite informati, ipsum magistrum Johannem fecimus, ordinavimus, commisimus, deputavimus et retinuimus nostrum commissarium, consiliarium et examinatorem testium in facto et materia hujusmodi, pro parte promotoris nostri producendorum; dantes eidem magistro Johanni, et concedentes licentiam, facultatem et auctoritatem, dictos testes recipiendi, jurandi, examinandi, ad cautelam absolvendi, eorum dicta et depositiones in scriptis redigendi aut redigi faciendi; ac cætera omnia et singula faciendi, quæ consiliarius, commissarius et examinator debite constitutus potest et debet facere; et quæ nos circa hæc faceremus aut facere possemus, si præsentes et personaliter interessemus. In cujus rei testimonium, etc. » (2).

Item sequitur tenor litterarum exsecutoris mandatorum.

« Universis præsentes litteras inspecturis, PETRUS, etc. Notum igitur facimus quod, nos deliberationem et

(1) Le reste comme dans l'acte précédent.

(2) Voyez ci-dessus, p. 24.

consilium hujusmodi ac terminos juris insequi volentes, ac de sufficientia, fidelitate et prompta diligentia discreti viri domini Johannis Massieu, presbyteri, decani Christianitatis Rothomagensis, plenam in Domino fiduciam gerentes et debite informati, ipsum dominum Johannem fecimus, constituimus, retinuimus et ordinavimus mandatorum et convocationum a nobis in ipsa materia fiendarum exsecutorem; licentiam sibi super hoc concessimus, atque per præsentes concedimus. In cujus rei testimonium, etc. » (1).

XIII. Januarii. [Leguntur informationes facta de Puella. ] Item die sabbati sequenti, scilicet XIII. mensis januarii, nos præfatus episcopus convocari fecimus in domo habitationis nostræ Rothomagi, dominos et magistros Ægidium, Sanctæ Trinitatis Fiscampnensis abbatem, doctorem in theologia; Nicolaum de Vendères, licentiatum in jure canonico;-Guillelmum Haiton (2); Nicolaum Coppequesne, bachalarios in theologia; - Johannem de Fonte, licentiatum in jure canonico; et Nicolaum Loyselleur, canonicum ecclesiæ Rothomagensis. Coram quibus exposuimus ea quæ in priori sessione facta fuerant, petentes ab eisdem consilium, de his quæ deinceps in materia per nos inchoata agenda restabant. Insuper, ipsis audientibus, perlegi fecimus informationes (3) factas in patria ori

(1) Voyez ci-dessus, p. 24.

(2) William Haiton (al. Hecton, Heiton), clerc anglais, bachelier en théologie, secrétaire des commandements du roi d'Angleterre, destitué de cet office le 1er mars 1432. (RYMER, t. X, p. 502.)

(3) Ces informations ne sont pas au procès. On verra par les interrogatoires de la révision qu'elles n'ont pas été communiquées aux assesseurs qui depuis s'adjoignirent au tribunal.

ginis dictæ mulieris, et alibi, in pluribus ac diversis locis, una cum certis memorialibus, tam super contentis in dictis informationibus quam super aliis, quæ fama publica referebat, confectis. Omnibusque visis et auditis, deliberatum fuit per dictos assistentes, quod super his, conficerentur certi articuli in forma debita, ut per ordinem et magis distincte materia videretur, atque deinceps certius deliberari posset, si esset materia sufficiens, propter quam aliquis in causam fidei merito citari et evocari deberet. Sicque ex præfatorum assistentium consilio, conclusimus procedendum fore ad componendum ipsos articulos; ad quorum confectionem deputavimus certos notabiles viros, in jure divino et humano præclare eruditos, cum prædictis notariis. Qui nostræ ordinationi cum diligentia obtemperantes, diebus immediate sequentibus, videlicet dominica, lunæ et martis; ad componendum dictos articulos processerunt.

XXIII. Januarii. [Conclusum de informatione præparatoria. ]

Item die martis, xxIII. dicti mensis januarii, comparuerunt in dicta domo habitationis nostræ, præfati domini et magistri, videlicet: dominus Ægidius, abbas Fiscampnensis, Nicolaus de Vendères, Guillelmus Haiton, Nicolaus Coppequesne, Johannes de Fonte et Nicolaus Loyselleur. Coram quibus perlegi fecimus. articulos, ex ordinatione nostra, veluti superius præmittitur, confectos, requirentes ab eisdem quid de ipsis articulis atque etiam de ulterius agendis, sua prudentissima consilia dictarent. Qui quidem dixerunt articulos sæpe dictos, in bona et competenti forma confectos et compositos esse, interrogatoriaque corres

pondentia prædictis articulis, dixerunt fieri oportere; atque ulterius decreverunt, nos episcopum prædictum posse et debere procedere ad informationem præparatoriam super actis et dictis supradictæ mulieris incarceratæ, faciendam. Nos quoque ipsorum acquiescentes consilio, ipsam præparatoriam informationem fieri ordinavimus et conclusimus. Et quoniam in aliis eramus occupati, venerabilem et discretum virum magistrum Johannem de Fonte, in jure canonico licentiatum, superius nominatum, ad hujusmodi informationem faciendam, commissarium depu

tavimus.

XIII. Februarii. [Officiariorum in causa constitutorum juramenta. ]

Item die martis, XIII. mensis februarii, anno prædicto, comparentibus in dicta domo habitationis nostræ de mane, prædictis dominis et magistris : Ægidio, abbate Fiscampnensi, Johanne Beaupère (1), Jacobo de Turonia (2), Nicolao Midi (3), Petro

(1) Jean Beaupère (al. Pulchripatris), de Nevers, docteur et professeur en théologie, maître ès-arts, chanoine de Paris et de Besançon, l'un des premiers suppôts de l'Université de Paris. Depuis l'an 1410 il prit part à toutes les grandes affaires dont ce corps eut à s'occuper. Il fut recteur en 1413, exerça depuis les fonctions de chancelier de l'Église en l'absence de Gerson, assista au concile de Bâle comme député de la nation de Normandie. (DUBOULAI, Hist. Univ. Par., passim.) On le retrouve chanoine de Rouen en 1449, et déposant d'une manière peu favorable à la Pucelle dans l'information qui a précédé la demande en révision.

(2) Jacques de Touraine, appelé ailleurs Texier, Textoris, docteur en théologie de l'Université de Paris. Il était mort lors de la révision.

(3) Nicole Midy, docteur en théologie de l'Université de Paris, l'un des assesseurs les plus hostiles à la Pucelle, celui qui la prêcha le jour de son supplice. Il est soupçonné d'avoir réduit le procès aux douze assertions qui ont servi à perdre l'accusée. (Voyez ci-après la séance du 5 avril.) Il mourut de la lepre, peu de temps après le jugement, dit un témoin de la révision; cependant

Mauricii (1), Gerardo Feuilleti (2), doctoribus; — Nicolao de Vendères et Johanne de Fonte, in canonico jure licentiatis;-Guillelmo Heton, Nicolao Coppequesne et Thoma de Courcellis (3), bachalariis in theologia; et Nicolao Loyselleur, canonico ecclesiæ Rothomagensis; fecimus evocari officiarios a nobis in

on lit dans l'histoire de l'Université de Paris qu'en 1438, lors de l'entrée de Charles VII à Paris, maître Nicole Midy fut chargé par les Facultés assemblées d'aller haranguer le Roi. (DUBOULAI, t. V, p. 442.)

(1) Pierre Morice, chanoine de Rouen, recteur de l'Université de Paris en 1428, ambassadeur du roi d'Angleterre au concile de Bâle en 1434. (Rymer, t. X, p. 596.) Il était mort dès l'an 1438, comme on le voit par cette clause du testament de Louis de Luxembourg, archevêque de Rouen: «< Je laisse à « l'église de Rouen ung bréviaire en deux grans volumes que j'achetay de feu « maistre Pierre Morisse, moyennant ce que mes successeurs archevesques, « toutes et quantesfoiz qu'ils seront à Rouen les advront et s'en aideront pour « dire leur servise, et ne les porront en porter dehors. » (Gall. christ., t. XI, Instr., col. 56.)

(2) Girard Feuillet, docteur en théologie de l'Université de Paris.

(3) Thomas de Courcelles, natif de Picardie, théologien d'un grand mérite, qui fut depuis l'une des lumières de l'Église gallicane, et le plus renommé professeur de l'Université de Paris. A l'époque du procès, il était âgé de 30 ans et déjà recteur émérite, chanoine d'Amiens, de Laon et de Thérouenne. Son plus beau rôle n'est pas celui qu'il a joué dans l'affaire de Jeanne d'Arc. Il partageait toutes les préventions de l'évêque de Beauvais. On verra par les dépositions qu'il a faites lors de la révision, combien l'embarrassait, en 1456, la conduite qu'il avait tenue en 1431. Malgré cette faute de sa jeunesse, il s'attira les bonnes grâces de Charles VII par le zèle avec lequel il défendit la pragmatique sanction au concile de Bâle. Il fut employé deux années de suite dans les négociations qui mirent fin au schisme, et ne contribua pas peu à la pacification de 1449. C'était un homme extrêmement modeste et timide, comme on le voit par le portrait qu'Æneas Sylvius a tracé de lui dans ses Commentaires sur le concile de Bâle : « Thomas de Corcellis inter litterarum sacrarum doctores insignis, quo nemo plura ex decretis sancti Concilii dictavit; vir juxta doctrinam venerabilis et amabilis, sed modesta quadam verecundia semper intuens terram et velut latenti similis. » C'est lui qui a prononcé l'oraison funèbre de Charles VII. Il est mort en 1469, doyen du chapitre de NotreDame de Paris. Voy. Gall. Christ., t. VII, col. 214; DUBOULAI, Hist. Univers. Paris., t. V, p. 918; JEAN CHARTIER, Chron. de Charles VII, aux années 1447, 1448, 1449 et 1461.

« AnteriorContinuar »