Imágenes de páginas
PDF
EPUB

deferremus, amplioremque et clariorem materiæ elucidationem haberemus, pro majori serenatione conscientiarum et omnium ædificatione, assertiones memoratas præfatæ matri Universitati et præcipue Facultatibus theologiæ et decretorum transmittere duximus, deliberationes doctorum et magistrorum ejusdem Universitatis et potissime dictarum duarum Facultatum, requirendo. Quæ quidem Universitas, et signanter ipsæ duæ Facultates, zelo fidei non mediocriter accense, diligenter, mature et solemniter suas super singulis deliberationes dederunt, et eas nobis sub instrumento publico transmiserunt. Quas quidem deliberationes in ipso instrumento contentas, de verbo ad verbum tunc perlegi palam et intelligibiliter fecimus, audientibus cunctis prænominatis doctoribus et magistris. Deinceps vero hujuscemodi deliberationibus Universitatis et Facultatum prædictarum auditis, prædicti suas deliberationes dixerunt et explicaverunt conformiter ad dictas Facultates et Universitatem, ultra ea quæ super his alias deliberaverunt, tam super qualificationibus assertionum antedictarum, quam super modo procedendi quem ulterius tenere debebamus. Quarum deliberationum et etiam litterarum dictæ Universitatis tenores hic scribi fecimus.

Post cujus lecturam, fuit etiam lecta schedula deliberationum magistrorum et doctorum plurimorum, Rothomagi datarum, et cum hoc deliberationes aliorum magistrorum.

Et his sic actis, petiit dominus Belvacensis qualiter erat ulterius procedendum. (1)

(1) Manuscrit de D'Urfé, fol. 31, vo.

Et primo sequitur tenor litterarum dicta Universitatis, domino nostro regi transmissarum :

« A très excellent, très hault et très puissant prince le roy de France et d'Angleterre, nostre très redoubté et souverain seigneur. Très excellent prince, nostre très redoubté et souverain seigneur et père, vostre roialle excellence sur toutes choses doit estre songneusement appliquée à conserver l'onneur, révérence et gloire de la divine majesté et de sa saincte foy catholique, entièrement, en faisant extirper erreurs, faulses doctrines, et toutes autres of fenses contraires. En ce continuant, vostre hautesce en tous ses affaires trouvera par effect, aide, secours et prospérité, par grâce haultaine avec grant acroissement de vostre hault renom. Aiant à ce considéracion, vostre très noble magnificence, la mercy souveraine, a moult bon euvre commencié touchant nostre sainte foy: c'est assavoir, le procès judiciaire contre celle femme que on nomme la Pucelle, et ses escandes, faultes et offenses aussi, comme manifestes en tout ce royaume, dont nous avons escript par pluseurs fois la forme et manière. Duquel procès nous avons sceu et aussi le contenu et demené d'icellui, par les lettres à nous baillées, et la relacion faite de par vostre excellence en nostre assemblée solennelle, par noz suppostz, très honorez et très révérens maistres, Jehan Beaupère, Jaque de Touraine et Nicole Midi, maistres en théologie; et lesquels aussi nous ont donné et relaté response sur les autres poins dont ilz estoient chargiez. Et en vérité, oye icelle relacion et bien considérée, il nous a semblé, ou fait d'icelle femme avoir esté tenue grande gravité, sainte et juste manière de procéder, et dont chacun doit estre bien content. Et de toutes ces choses nous rendons grâces très humblement à icelle majesté souveraine premièrement, et en après à vostre très haulte noblesse, de humbles et loiales affeccions; et finablement à tous ceulx qui, pour la révérence divine, ont mis leur peine, labeur et diligence en ceste matière, au bien d'icelle nostre saincte foy. Mais au surplus, nostre très redoubté et souverain seigneur, selon ce que par vos dictes lettres et iceulx maistres révérens, vous a pleu nous mander, enjoindre et requérir, nous, après plusieurs convocacions, grandes et meures délibéracions entre nous eues et tenues

sur ce par pluseurs fois, renvoions pardevers vostre excellence nos advis, conclusions et délibéracions sur les poins, assercions et articles qui baillez et exposez nous ont esté; ct sommes tousjours prestz nous emploier entièrement en telles matières touchans directement nostre dicte foy, comme aussi nostre profession le veult expressément, et de tous temps l'avons monstré de tous noz pouvoirs. Et, se aucune chose restoit sur ce à dire ou exposer de par nous, ycculx honnourez et révérens maistres qui de présent retournent pardevers vostre noble haultesse, et lesquelz ont esté présens à noz dictes délibéracions, porront plus amplement déclarer, exposer et dire, selon icelle nostre intencion, tout ce qu'il appartendra; auquelx il plaira vostre magnificence adjouster foy, en ce que dit est, pour ceste fois de par nous, et iceulx avoir singulièrement recommandez; car véritablement ilz ont fait ès choses dessusdites très grandes diligences, par sainctes et entières affeccions, sans espargner leurs painnes, personnes et facultez, et sans avoir regart aux grans et éminens périlz qui sont ès chemins notoirement; et aussi par le moyen de leurs grans sapiences ordenées et discrètes prudences, ceste matière a esté et sera, se Dieu plaist, conduitte jusques en fin sagement, sainctement et raisonnablement. Toutesvoies finablement nous supplions humblement à vostre excellente haultesse que très diligemment ceste matière soit par justice menée à fin briefvement; car, en vérité, la longueur et dilacion est très périlleuse, et si est très nécessaire sur ce, notable et grande réparacion, à ce que le peuple qui, par icelle femme a esté moult scandalizé, soit réduit à bonne et sainte doctrine et crédulité. Tout à l'exaltation et intégrité de nostre dicte foy, et à la loange d'icelle éternelle divinité, qui vostre excellence vueille maintenir par sa grâce en prospérité jusques en gloire pardurable. Escript à Paris en nostre congrégacion solennellement célébrée à Saint-Bernard, le XI jour du mois de may, l'an mil cccc. et xxxI. Vostre très humble fille, l'Université de Paris. - HÉBERT. ›

[ocr errors]

Item sequitur tenor litterarum dicta Universitatis Parisiensis nobis, episcopo prædicto, transmissarum :

[ocr errors]

<< Reverendo in Christo patri et domino, domino epi

scopo Belvacensi. Pastoralis vigilantiæ laborem sedu

lum, reverende pater et domine, singularissimæ caritatis fervor immensus incitare probatur, ubi stabili constantissimaque solertia ad fidei sacræ tutamen non desistit operari solidissima rectitudo, pia affectione publicæ salutis. Probatum siquidem exstitit sincerissimi vestri fervoris virile celeberrimumque certamen, quo tandem, vigente validissima probitate, ad vestræ justitiæ manus mulier illa quæ Puella vociferatur, propitiante gratia Christi, deducta est; per cujus latissime dispersum virus, ovile christianissimum totius fere occidentalis orbis infectum manifestatur; cui obsistere palam non defuit, veri pastoris operas exercere curans, vestræ reverentiæ sollicitudo pervigilis. Adversus autem perfidæ illius mulieris graves offensas, processus inceptos formamque et deductionem eorum, cum nonnullis assertionibus, propositionibus seu articulis atque domini nostri regis, vestræ etiam reverendæ paternitatis litteris, credentiis et requestis, nobis palam eleganterque exposuerunt famosissimi sacræ theologiæ doctores et alumni nostri, magistri Johannes Pulchripatris, Jacobus Textoris et Nicolaus Midi. Post eorum vero susceptos ad plenum sermones, maximas reverendæ vestræ dominationi gratiarum largitiones disposuimus exhibere, quæ celeberrimi hujus operis ad divini nominis exaltationem, fidei orthodoxæ integritatem et gloriam, et totius populi fidelis saluberrimam ædificationem, nescit quomodolibet pigritare; formam insuper processuum celebrem sacrisque conformem juribus attendentes, maximis disertissimisque prudentiis emanatam comprobavimus. Omnes etiam quas litterarum seu propriæ vocis oraculo præfati doctores porrexerunt,

requestas, ob ejusdem domini nostri regis contemplationem reverendæque vestræ dominationis favorem vetustum, gratissime concessimus, sinceris zelantes affectibus reverendæ vestræ paternitati in singulis pro viribus complacere. Verum super materia principali plurimas consultationes, deliberationesque gravissimas habere curavimus, ubi, materia agitata pluries liberaque veritate discussa, per nos tandem unanimi consensu conclusas, in scriptis redigi voluimus deliberationes et determinationes nostras, quas præfati doctores et alumni apud ejusdem domini nostri serenitatem vestræque reverentiæ præsentiam remeantes, fideliter exhibebunt. Cætera etiam pro parte nostra exponere curabunt, quæ continget latius explicare, veluti ad plenum tenore suo manifestabunt litteræ quas nunc dirigimus eidem domino nostro regi, quarum copia præsentibus interclusa est. Ipsos tamen doctores egregios qui personis, periculis aut laboribus non parcentes, in hac fidei materia elaborare non desistunt, vestra suscipiat reverentia specialiter recommissos. Ad hujus nihilominus incepti operis celeberrimi indefessam paternæ solertiæ curam perseveranti opera intendentes, quousque, secundum exigentiam rationis, per offensarum condignam reparationem, divina majestate placata, fidei orthodoxæ veritas illibata persistat, et cesset iniqua scandalosaque ædificatio populorum, ut tandem princeps pastorum, cum apparuerit, reverendæ vestræ pastorali sollicitudini immarcescibilem gloriæ coronam retribuere dignetur. Scriptum Parisius, in nostra congregatione generali, apud Sanctum Bernardum solemniter celebrata, die XIIII. mensis maii, anno Domini millesimo cccc. XXXI.

« AnteriorContinuar »