Imágenes de páginas
PDF
EPUB

Dixit ulterius ipsa Johanna quod ivit ad illum quem dicit regem suum, sine impedimento; 'et, cum applicuisset apud villam sanctæ Katharinæ de Fierbois (1), tunc primo misit ad villam de Chasteau-Chinon (2), in qua ille quem dicit regem suum erat. Applicuitque ibidem hora quasi meridiana, et se hospitavit in quodam hospitio; et, post prandium, ivit ad illum quem dicit regem suum, qui erat in castro. Item dicit quod, quando intravit cameram sui regis prædicti, cognovit cum inter alios, per consilium suæ vocis hoc sibi revelantis. Dixitque eidem suo regi quod volebat ire factum guerram contra Anglicos.

Interrogata si, illa vice qua vox ostendit sibi suum regem præfatum, erat aliqua lux in loco præfato respondit : « Transeatis ultra. >>

Interrogata utrum videritne aliquem angelum supra ipsum regem suum: respondit : « Parcatis mihi, transeatis ultra.» Dixit tamen quod, antequam rex suus poneret eam in opus, ipse multas habuit apparitiones et revelationes pulchras.

Interrogata quales revelationes et apparitiones idem rex suus habuit : respondit : « Ego non dicam hoc vobis. Adhuc non est vobis responsum; sed mittatis ad ipsum regem, et dicet vobis. »

Item dixit eadem Johanna quod vox sibi promiserat quod, satis cito postquam venisset ad regem suum, ipse reciperet eam. Dixit etiam quod illi de parte sua bene

ouvrage, un troisième texte absolument conforme, et dont l'authenticité est de nature à rendre le doute impossible.

(1) En Touraine; aujourd'hui dans le département d'Indre-et-Loire, arrondissement de Chinon.

(2) Lisez Chinon.

cognoverunt quod vox eidem Johannæ transmissa erat ex parte Dei, et quod viderunt et cognoverunt ipsam vocem, asserens ipsa Johanna quod hoc bene scit. Ultra dixit quod rex suus et plures alii audiverunt et viderunt voces venientes ad ipsam Johannam; et ibi aderat Karolus de Borbonio (1) et duo aut tres alii.

Item dixit dicta Johanna quod non est dies quin audiat illam vocem, et etiam bene indiget. Dixit etiam quod nunquam requisivit a voce præfata aliud præmium finale, nisi salvationem animæ suæ. Ulterius dicta Johanna confessa fuit quod vox dixit ei quod maneret apud villam sancti Dionysii in Francia ; ipsaque Johanna ibi manere volebat (2); sed contra ipsius voluntatem domini eduxerunt eam. Si tamen non fuisset læsa, non inde recessisset; et fuit læsa in fossatis Parisiensibus, cum de dicta villa sancti Dionysii illuc perrexisset; sed in quinque diebus sanata exstitit. Ulterius confessa fuit quod fecit facere unam invasionem, gallice escharmouche, coram villa Parisiensi. Et cum interrogaretur si tunc crat festum : respondit quod bene credit tunc fuisse festum.

Interrogata si hoc erat bene factum respondit : << Transeatis ultra. »

Quibus sic hinc et inde peractis, quia jam satis pro illa die factum videbatur, nos episcopus præfatus, continuavimus negotium usque ad diem sabbati immediate sequentem, et ejusdem diei horam octavam de

mane.

(1) Charles de Bourbon, comte de Clermont, qui gouvernait le duché de Bourbonnais et le comté d'Auvergne pendant la captivité de son père, retenu par les Anglais depuis la bataille d'Azincourt.

(2) En septembre 1429.

XXIV. Februarii. Sessio tertia.

Item, sabbati immediate sequente, quæ fuit dies XXIIII. mensis februarii prædicti, nos, episcopus prædictus, ad castrum Rothomagense et cameram supradictam accessimus, in qua judicialiter coram nobis comparuit dicta Johanna, assistentibus quam pluribus reverendis patribus, doctoribus et magistris, videlicet: Ægidio, abbate Sanctæ Trinitatis Fiscampnensis; Petro, priore de Longavilla-Giffardi; Johanne de Castellione, Erardo Emengart, Johanne Beaupère, Jacobo de Turonia, Nicolao Midi, Johanne de Nibat, Jacobo Guesdon, Mauricio de Quesneyo, Johanne Fabri, Guillelmo Boucherii, Petro Houdenc, Petro Mauricii, Ricardo Prati, Johanne Carpentarii (1) et Gerardo Fueilleti, Dionysio de Sabeuvras (2), in sacra theologia; - Nicolao de Gemeticis, Guillelmo Sanctæ Katharinæ, Guillelmo de Cormeliis, abbatibus; et Johanne Guerini, in canonico; Radulpho Rousselli, in utroque jure doctoribus; -Nicolao Coppequesne, Guillelmo Heton, Thoma de Courcellis, Johanne Magistri, Nicolao Loiselleur, Radulpho Silvestris, Guillelmo de Baudribosco (3), Nicolao Medici (4), Ricardo

(1) Jean Charpentier, docteur et professeur en théologie. M. de l'Averdy s'est trompé lorsqu'il a avancé que ce personnage avait été consulté sans avoir figuré comme assesseur au jugement. (Notice des Manuscrits, t. III, p. 153.)

(2) Denis de Sabevras, Sabreuvras, Sabevrois ou encore Sabevret, de Sabevreto, docteur en théologie, recteur de l'Université de Paris en 1418, député de la nation de Normandie au concile de Bâle, et envoyé par cette assemblée en ambassade auprès du roi des Romains, en juillet 1431. (DUBOULAI, Histor. Univ. Paris., t. V, p. 409, 423, 920.)

(3) Guillaume de Baudrebois, bachelier en théologie, chanoine de la cathédrale de Rouen par échange d'une prébende qu'il avait d'abord à NotreDame-la-Ronde. (RYMER, t. X, p. 67.)

(4) Nicole Lemire?

Lucratoris (1), Johanne Duval, Guillelmo Magistri et Guillelmo l'Hermite, in sacra theologia bachalariis; -abbate Sancti Audoeni (2), abbate Sancti Georgii (3), de Pratellis (4), priore de Sancto Laudo (5) et priore de Sagy (6); necnon Roberto Barberii, Dionysio Gastinelli et Johanne Dulcis, in utroque jure; - Nicolao de Vendères, Johanne Pinchon, Johanne de Fonte, Auberto Morelli, Johanne de Quemino (7), Johanne Columbelli, Laurentio de Busto, Radulpho Auguy, Ricardo de Salicibus (8), in canonico; - Andrea Marguerie, Johanne Ad-Ensem, Gauffrido de Croteyo, Egidio de Campis, Nicolao Maulini, Petro Carrelli, Burello de Cormeliis (9), in civili jure licentiatis;

(1) Richard Legaigneur (?) mais non pas Du Lucre ou Du Gain comme a traduit M. de l'Averdy. (Notice des Manuscrits, t. III, p. 154.)

(2) L'abbé de Saint-Ouen de Rouen. C'était alors Guillaume Du Mesle, auparavant professeur de l'Université de Paris, puis abbé de Sainte-Catherine, lequel avait été substitué à Jean Richart, mis en interdit par l'archevêque de Rouen, puis par le pape en 1427. Il faut que Guillaume Du Mesle soit mort avant l'année 1434, car à cette époque on trouve son compétiteur réintégré dans le bénéfice. (Gallia christiana, t. Xi, col. 152.)

(3) Jean Labbé, dit Jean de Rouen, licencié en droit civil et canon, abbé de Saint-Georges de Bocherville depuis l'an 1417. Son temporel ayant été saisi par les Anglais, il était en instance auprès de la cour de Rome pour se faire restituer ce qui lui avait été pris. Il abdiqua en 1444 sans avoir pu obtenir justice. (Gallia christiana, t. XI, col. 272.)

(4) Suppléez Abbate. Voyez ci-dessus, p. 49.

(5) Guillaume Lebourc, prieur de la collégiale de Saint-Lô de Rouen, licencié en droit civil et canon, mort le 25 janvier 1455. (Neustria Pia, p. 811.) (6) Le prieur de Sigy, couvent de l'ordre de Saint-Benoit, près Neufchâtel. L'auteur du Neustria Pia déclare n'avoir pu trouver aucun document historique sur cette maison religieuse.

(7) Jean Duquemin ou Duchemin, licencié en droit canon, avocat près l'officialité de Rouen, chanoine de la cathédrale.

(8) Richard de Saulx, licencié en droit canon, avocat près l'officialité de Rouen, chanoine de la cathédrale.

(9) Bureau de Cormeilles, licencié en droit civil, avocat près l'officialité de Rouen, chanoine de la cathédrale.

Roberto Moreleti et Johanne Regis, canonicis ecclesiæ Rothomagensis, ac Nicolao de Fovilla.

In quorum præsentia, primo requisivimus præfatam Johannam, quod simpliciter et absolute juraret dicere veritatem de his de quibus interrogaretur, absque quacumque conditione per ipsam in hujusmodi juramento apponenda; et de hoc ipsam trina vice monuimus. Quæ quidem Johanna respondit : « Detis mihi licentiam loquendi. » Et tunc dixit : «< Per fidem meam, talia possetis mihi petere, quæ ego non dicerem vobis. » Rursum quoque dixit: « Potest esse quod de multis quæ vos possetis mihi petere, ego non dicerem vobis verum, [utputa] de hoc quod tangit revelationes; quia forsan vos possetis me compellere ad dicendum talem rem quam ego juravi non dicere, et ita essem perjura, quod velle non deberetis. » Et addidit : « Ego dico vobis, advertatis bene de hoc quod dicitis vos esse meum judicem, quia vos assumitis unum grande onus, et nimium oneratis me.» Dicit etiam quod videbatur satis esse jurasse bis in judicio.

:

Iterum interrogata an vellet simpliciter et absolute jurare respondit : « Vos bene potestis supersedere; ego satis juravi in duabus vicibus »; dicens ulterius, quod totus clerus Rothomagensis vel Parisiensis nesciret eam condemnare, nisi haberet in jus. Item dixit quod de suo adventu libenter diceret veritatem; sed non diceret totum; et quod spatium octo dierum non sufficeret ad dicendum omnia.

Nos autem, episcopus prædictus, diximus ei quod ipsa haberet consilium ab assistentibus, si deberet jurare au non. Quæ iterum respondit quod de suo adventu libenter diceret veritatem, et non aliter; et

« AnteriorContinuar »