quam ab eis recepistis in suo robore duratura, et ipsos, familias, et bona ipsorum manuteneatis et defendatis in jure contra Archidiaconum et adherentes eidem et alios volentes ipsos aut aliquem ipsorum aut res eorum offendere vel gravare. Datum in Alagone decimo calendas novembris M.CC.LXXXVII.

XVI.

Litteræ Alphonsi III Regis Aragonum Præposito Tarraconensi electionem Episcopi Illerdensis confirmare prohibentis. 1288.

Ex arch. reg. Bar. reg. 12 Alph. II, 106.

Pág. 36.

Guillelmo de Baguariis, Preposito Ecclesie Terrachone. Exposuit coram nobis venerabilis R. de Peralta, Canonicus Illerde quod yos cum aliis quibusdam de Canonicis Ecclesie predicte proceditis in negocio eleccionis Ecclesie Illerdensis et ad confirmationem Archidiaconi Illerdensis intenditis procedere, ipso Raymundo de Peralta et aliis Canonicis Illerdensis Ecclesie non citatis. Intelleximus etiam quod non vultis. . . . . . Raymundo de Peralta seu procuratori ipsius locum tutum assignare ad quem ipse possit tute accedere et causam eleccionis hujusmodi deffendere, prout est faciendum de jure, de quibus quamplurimum admiramur, cum sit vobis notorium quod prefatus R. de Peralta non possit ire Terrachonam nec ibi litigare sine ipsius et suorum periculo manife-sto. Quare vos rogamus et expresse dicimus et mandamus quatenus eidem Raymundo de Peralta et procuratori ipsius locum tutum Barchinonam scilicet, Vicum, Gerundam... . . Cervariam, si in prefato negocio vultis procedere, asignetis, nec ipsum negocium alii quam vobis ipsi aliquatenus comitatis; alias si vos secus in isto negocio haberetis, contra justiciam faceretis et nos offenderetis plurimum in hac parte. Quam quidem offensam nostram plus devitare debetis quam offensam eorum quem vobis inaniter super isto negocio comminantur. Datum Cesarauguste calendas aprilis M.CC.LXXXVIII.

XVII.

Litteræ Alphonsi III Regis Aragonum suos nuncios Romam proficiscentes Illerdensi Episcopo commendantis. 4291.

Ex arch. reg. Barc.

Pág. 36.

Alphonsus etc. venerabili et dilecto fratri Gerardo per eandem Episcopo Iller

densi. Super quibusdam tractatibus pacis nostre nuper apud Taraschonum inter illustrem Regem Karolum ex una parte et procuratores nostros ex altera habitis feliciter dante Domino consumandis, venerabilem Hugonem, Cesarauguste Episcopum, nobilem virum Berengarium de Podioviridi ac religiosum virum Pontium, Prepositum Celsone ad Romanam curiam destinamus, amiciciam vestram attente rogantes, quatenus eisdem nunciis nostris favore ac consilio asistentes, eosdem in expediendis nostris negociis adjuvetis. Et quare nos circa festum Sancti Michaelis proximo venturum habemus esse in Romana curia et assistenciam vestram ac consilium inibi habere velimus, vos iterato requirimus et rogamus quatenus nos in eadem curia exprecetis (f. expectetis). Datum in Figueriis V. idus aprilis anno Domini M.CC.XC primo.

XVIII.

Litteræ Jacobi II Regis Aragónum de restituenda Episcopo Illerdensi Ecclesia Vallisputritæ. 4299.

Ex arch. reg. Barc. comm. 17. Jacob. II. fol. 114.

Pág. 39.

Lupo Ferrench de Luna, Gubernatori Aragone vel ejus locumtenenti, etc. Venerabilis et dilectus noster Petrus Dei gratia Illerdensis Episcopus querelando exposuit coram nobis quod cum ipse possideret Ecclesiam Vallisputrite et jura et redditus ad ipsam Ecclesiam spectantes, et de ipsa esset in pacifica possesione vel quasi, ex concessione sibi facta ab Episcopo Oscensi et Capitulo ejusdem; nobilis Exeminus de Focibus cum militibus et peditibus et specialiter cum hominibus de Novaliis, de Orto et de Almunellis et aliis pluribus manu armata venit ad dictum locum Vallisputrite et ad Ecclesiam supradictam, et invadens ipsam Ecclesiam et domos ipsius, expelit inde violenter homines et procuratores qui ibi erant pro dicto Episcopo Illerdensi et etiam ipsos vulneravit et male tractavit et interfecit quinque homines de predictis et plures alios secum duxit captos et captos tenuit fatica juris non inventa in dicto Episcopo seu ejus procuratoribus vel hominibus supradictis, possessio cujus Ecclesie per vos nunc vel alium ut dicitur vestro nomine tenetur. Quare supplicavit nobis ut eidem dignaremur super predictis de jure remedio providere. Qua supplicacione benigne admissa vobis dicimus et mandamus quatenus si est ita, cum non sit licitum laicis Ecclesias possidere, nec se de Clericorum questionibus debere intromitere, possessionem ipsam cum fructibus inde per vos vel alium loco vestri perceptis, eidem Episcopo seu procuratori suo dimitatis, et eidem restituatis seu restitui mandetis et faciatis omnino taliter in predictis vos habendo, ne habeamus vobis super hiis scribere iterato. Datum Barchinone tercio nonas decembris M.CC.XCIX.-P. Marti.

Episcopi.

:

XIX.

Litteræ Jacobi II Regis Aragonum de vitandis scandalis in discordiis religiosorum. 1302.

Ex arch. reg. Barc. Com. 24. Jacob. II. part. 2, fol. 268.

Pág. 39.

Dilecto suo Vicario et Curie Illerde vel ejus locumtenenti nec non fidelibus suis Paciariis civitatis ejusdem, etc. Ad aures nostras pervenit quod ratione cujusdam dissensionis que nuper orta extitit inter fratres Minores et Predicatores dicte civitatis ex una parte, et fratres Beate Marie de Carmelo ex altera, pro eo videlicet quia dicebatur quod frater P. Besola de monasterio Carmelitano predicto in predicacione sua dixerat quedam verba que dicti fratres Minores et Predicatores asserebant esse notabilia quoad religionem fidei Christiane, vos ad instanciam dictorum fratrum Minorum et Predicatorum volendo capere predictum fratrem P. de Besola, fuit magna occasio scandali suscitata in civitate predicta. Unde cum debeamus omni materie scandali ocurrere in quantum Nos deceat et bono modo possimus, idcirco vobis dicimus et mandamus quatenus de negociis predictis vel similibus vos si casus occurreret, consulatis procuratorem Episcopi Illerdensis et Capitulum ejusdem et pro ut de ipsorum consilio inveneritis, vos habeatis et procedatis, et aliter vos intromittere non curetis de discordia religiosorum ipsorum, cum alias posset magnum in dicta civitate scandalum suscitari. Datum Dertase nonas februarii anno Domini M.CCC.II. M. B. mandato regio facto per B. Bo.

XX.

Litteræ Jacobi II Regis Aragonum de revocanda excommunicatione fratribus Predicatoribus et Minoribus ab Episcopo Illerdensi imposita.

4307.

Ex arch. reg. Bare. Com. 31. Jacob. II. fol. 294.

Pág. 39.

Jacobus, etc. Dilecto et fidelibus suis Vicario et Curie nec non Paciariis, Probis hominibus et universitati civitatis Illerde, etc. Cum per felicis memorie Dominum Benedictum Sacrosancte Romane Ecclesie Summum Pontificem ordinatum fuerit et provissum quod fratres Minores et Predicatores alienas possent ingredi parrochias cum Cruce, turibulo et aqua benedicta et assumere cor

pora deffunctorum qui dum viverent in domibus ipsorum fratrum suam elegerant sepulturam et deferre ad suas Ecclesias tumulanda, ut in constitucione seu ordinacioni dicti Summi Pontificis quam cum vera bulla vidimus plenius continetur, nos ad instanciam dictorum fratrum Minorum ipsos fratres defendi mandaverimus contra quoscumque eisdem violenciam inferentes seu inferre curantes contra ordinacionem et provisionem prefatam ut in littera mandati nostri propterea facti lacius continetur; et nuper dum eramus in civitate Illerde ad removendum scandala que super hiis orta fuerant inter venerabilem Episcopum Illerdensem et Capitulum sue Sedis et parrochiales clericos dicte civitatis et conventum fratrum Minorum Illerde tam ipsum Episcopum quam dictos fratres ad nos duxerimus evocandos et in nostra presencia et dicti Episcopi et illorum qui inibi erant de dicto Capitulo fuerit exhibita dicta constitucio seu ordinació cum vera bulla dicti Summi Pontificis et quedam alia privilegia Romanorum Pontificum inter cetera continencia quod pro delicto seu excessu comisso per ipsos fratres in locis exemptis vel non exemptis non possent ab aliquo Episcopo vel ordinario excomunicari vel etiam puniri, tuncque instituerimus penes dictum Episcopum et Capitulum, ne violencias seu injurias ocassione premissa inferrent vel inferri permitterent fratribus memoratis, ipsique Episcopus et alii de Capitulo nobis responderint quod deliberarent super predictis et facerent que facere deberent ac etiam tenerentur. Et postea in domo fra— trum Praedicatorum Illerde prout conventum fuit cum dicto Episcopo et aliis de Capitulo et cum ipsis fratribus, iidem fratres exhiberunt predicto Episcopo in presencia multorum de nostro consilio qui inibi erant ac etiam plurium aliorum dictam constitucionem cum vera bulla bullatam et quedam alia privilegia à Romanis Pontificibus fratribus ipsis concessa. Et nunc intellexerimus. per fratres predictos quod non obstante constitucione predicta et privilegiis antedictis dicti Episcopus et Capitulum fecerunt diu et ipsos fratres denunciari pro excomunicatis et etiam sub pena excomunicacionis inhibuerunt ne aliqui accederent ad Ecclesiam ipsorum fratrum pro divino officio audiendo vel prosequendo corpora deffunctorum qui inibi suam eligerent sepulturam; ideo significamus vobis quod attentis privilegiis ipsorum fratrum et constitucione predicta, non videtur nobis fratres predictos fore excomunicatos, et tam in processu facto contra ipsos fratres quam in dicto mandato facto sub pena excomunionis contra vos, tenemus quo dipsi fratres et vos indebite gravamini et injuste per Episcopum et Capitulum memoratos. Quare volumus quod requiratis Episcopum antedictum ut mandatum predictum revocet ut injustum, ut sic possitis libere ad dictos fratres accedere pro divinis officiis audiendis et confessionibus faciendis et prosequendo corpora defunctorum. Et si forte idem Episcopus requisitus ipsum mandatum revocare differret, appelletis ad Sedem Apostolicam à mandato predicto tanquam injusto, ut sic appellacione interposita possitis absque metu sentencie excomunionis ad Ecclesiam dictorum fratrum accedere et divina officia audire ibidem, prout jura permitunt. Datum Osce nonas junii anno Domini M.CCC. VII. G. Aug. mandato regio facto per P. de Monello.

Noverint universi quod cum discretus Eximinus P. de Salanova, Justicie Aragonis cum assensu et voluntate nobilis Johannis Eximini de Urrea, tutoris filiorum nobilis Philipi de Castro quondam vendiderit vobis venerabili in Christo. patri Petro Divina Providencia Illerdensis Episcopo et Capitulo Sedis vestre castrum et villam de Pomar cum omnibus terminis et pertinenciis suis cum carta sua, ut in ea lacius continetur; et supplicatum fuerit nobis Jacobo Dei gracia Regi Aragonum, etc., ex parte dicti Johannis Eximini nomine pupillorum predictorum ut super vendicione ipsa nos constitueremus pro predictis pupillis fidanciam salvitatis; ideo nos dictus Rex Jacobus ad supplicationem predictam convenimus et promittimus vobis Episcopo et Capitulo supradictis vendicionem prelibatam juxta forum Aragonis salvare perpetuo, ac nos supra predictis ex certa sciencia ex nunc ut ex tunch cum carta nostra presenti constituimus fidanciam salvitatis. Et ad maiorem securitatem presentem cartam nostram inde fieri mandavimus ac nostri sigilli munimine roborari. Datum Illerde tercio idus madii anno Domini M.CCC. VIII.

XXII.

1

Concessio quarumdam immunitatum præconi confratriæ B. M. V. Sedis Illerdensis. 1310.

Ex coll. Joach. Tragiæ tom. 8. inter mss. reg. Academ. histor.

Pág. 42.

Nos Jacobus Dei gratia Rex Aragonum, Valentie, Sardinie et Corsice et Comes Barchinonensis ad honorem Dei Omnipotentis et gloriose Virginis Marie Genitricis ejus in favorem confratrie B. M. Sedis Illerde, cujus nos confratres existimus, concedimus de gracia per nos et nostros cum hac presenti carta nostra quod de cetero preco jam dicte confratrie presens, et qui pro tempore fuerit qui personaliter officium ipsum preconis exercuerit, sit franchus et immunis ab omni hoste, exercitu et cavalcata ac redemtione eorumdem sic quod non teneatur in dictum exercitum, hostem seu cavalcatam ire vel mittere, nec aliquid